Ο πολιτιστικός σύλλογος «Αντίλαλοι» παρουσιάζει στα πλαίσια των κινηματογραφικών προβολών στο θερινό κινηματογράφο REX, ένα μικρό αφιέρωμα στον ντοκιμαντερίστα Σταύρο Ψυλλάκη και στη διαδρομή του στον χώρο του κινηματογράφου τα τελευταία 30 χρόνια.
Ο Σταύρος Ψυλλάκης είναι από τους σκηνοθέτες που δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις. Το έργο του τον έχει κατατάξει σε έναν από τους σημαντικότερους δημιουργούς ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα και ο ίδιος με την παρουσία του στον κινηματογραφικό χώρο, έχει καταφέρει να μεταφέρει συνέχεια το ενδιαφέρον στους ίδιους τους χαρακτήρες για τους οποίους έχει επιλέξει να «μιλήσει» και όχι στον ίδιο. Κάτι που ίσως μας φαίνεται εύκολο αλλά τελικά δεν είναι.
Πέρα απ’ όλα αυτά όμως ο Σταύρος Ψυλλάκης είναι ένας θαρραλέος δημιουργός ντοκιμαντέρ που επιλέγει δύσκολα θέματα γύρω από το φαινομενικά αδιέξοδο της πορείας της ζωής, καταφέρνοντας όμως να μας παραδώσει όχι μόνο την ανθρώπινη πλευρά των «ηρώων» του αλλά να αναδείξει και μια κατά κάποιο τρόπο αισιόδοξη ματιά για το τρόπο που άνθρωπος αντιμετωπίζει αυτό το αδιέξοδο.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν 4 χαρακτηριστικές ταινίες από τη δουλειά του και συγκεκριμένα οι:
Δευτέρα 11/7/2022 : Ο Άνθρωπος που ενόχλησε το Σύμπαν (2000)
Τρίτη 12/7/2022 : ΜΕΤΑΞΑ, ακούγοντας το χρόνο(2012)
Πέμπτη 14/7/2022 : Αποχαιρετισμός, η μνήμη του τόπου (2021)
Παρασκευή 15/7/2022 : Οφειλή (2022)
Ωρα Εναρξης προβολων ολες τις ημερες στις 21:00
Ο Σ. Ψυλλάκης φιλοξενούμενος των «Αντιλάλων», θα παραβρεθεί στις δυο τελευταίες προβολές και θα ακολουθήσει συζήτηση του σκηνοθέτη με το κοινό.
Περιλήψεις ταινιών αφιερώματος
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΝΟΧΛΗΣΕ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
Ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη, 52min, 2000
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ψυχιατρείο Χανίων, στη Σούδα. Μια ομάδα ασθενών μας φιλοξενεί στην «Εκκλησία του Δήμου», τον χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που «άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο». Στον χώρο που καθημερινά «διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους, καλά».
Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, στο πλαίσιο διεθνών ανταλλαγών, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία.
Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δύο ομάδων, προσπαθεί να ακούσει το λόγο της τρέλας -κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας- κάτω από το χαώδες παραλήρημά της. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει.
«Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη». Στην τρέλα, ο άνθρωπος νιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.
Σήμερα, ο λόγος αυτών των ανθρώπων, χρόνια αφότου έκλεισε το Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων Χανίων, το ψυχιατρείο της Σούδας, εξακολουθεί να είναι επίκαιρος και ουσιαστικός.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
- ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ, από τη Διεθνή Κριτική Επιτροπή του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καλαμάτας (2000)
- ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ (εξ ημισείας με το ντοκιμαντέρ Η ΑΔΕΙΑ, από την Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών).
ΜΕΤΑΞΑ ακούγοντας το χρόνο
Ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη, 87min, 2012
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
“Συμβιώνοντας με τον καρκίνο. Μια συγκλονιστική εμπειρία αυτογνωσίας σ’ ένα υποθηκευμένο μέλλον. Ένα μοναδικό σημείο ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Ο καρκινοπαθής πορεύεται μεταξύ μιας εσωτερικότητας, αυτογνωσίας, εγρήγορσης, εξαιρετικής ευαισθησίας και παράνοιας, βαδίζοντας προς τα πίσω με διεισδυτικό βλέμμα και οξύτατη προσοχή.” Ιωάννα Καρυστιάνη, συγγραφέας.
Βιώνοντας την εμπειρία μιας σοβαρής ασθένειας όπως ο καρκίνος, με τον ιδιαίτερο μύθο και την ενίοτε, παρά τη θεραπευτική προσπάθεια, τραγική πορεία, είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Εάν επιπλέον συμβαίνει ο πάσχων (-ουσα) να είναι και γιατρός ή να εργάζεται ως νοσηλευτικό προσωπικό, στο χώρο της ογκολογίας –στο αντικαρκινικό νοσοκομείο ΜΕΤΑΞΑ στην ταινία μας- τότε η περίπτωση αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον και διαστάσεις.
Σε αυτήν τη ξεχωριστή ομάδα ασθενών, μερικοί συνεχίζουν να εργάζονται στο νοσοκομείο, άλλοι υποβάλλονται σε θεραπεία και άλλοι ζουν την αναμονή μιας αβέβαιης έκβασης, με το χώρο του νοσοκομείου να τους θυμίζει διαρκώς τη δική τους αρρώστια. Βιώνουν μια κοινή μοίρα με άλλους ασθενείς στο νοσοκομείο, αλλά και κάτι παραπάνω ….
Από το σοκ της πρώτης φοράς που ακούει κάποιος ότι η διάγνωση ήταν θετική, έως τις οριακές εμπειρίες που μπορεί στη συνέχεια να βιώσει -έμαθα να ακούω το χρόνο με σωματικό τρόπο, μας λέει κάποιος- ο καρκίνος, από απειλή θανάτου, βαθμιαία γίνεται δάσκαλος ζωής για αυτούς τους ανθρώπους. Ένας δάσκαλος που δεν προσθέτει μόνο χρόνια στη ζωή τους, αλλά και Ζωή στα χρόνια τους.
2Ο βραβείο ΤΑΙΝΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, 6ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας (Οκτώβριος 2012).
ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου
Ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη, 88min, 2022
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
«… χιλιάδες αγωνιστές σε όλο τον κόσμο είχαν δώσει ό,τι είχαν για ένα σκοπό που, όπως πίστευαν, όπως έλεγαν, ήταν μεγαλύτερος από τους ίδιους, μα που τελικά αποδείχτηκε πως το μεγαλείο του ήταν αυτοί οι ίδιοι.» Chris Marker
Ο Γιάννης Λιονάκης, 87 χρονών, διωκόμενος και επικηρυγμένος αντάρτης, σ’ ένα ταξίδι αποχαιρετισμού στον τόπο που καθόρισε τη ζωή του, μας αφηγείται μια απίστευτη προσπάθεια επιβίωσης, 14 χρόνων (1948-1962), που ξεκινάει με το τέλος του Εμφυλίου στην Κρήτη. Κορμός της ταινίας είναι αδημοσίευτο υλικό που γυρίστηκε το 2007 στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ «ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ».
ΟΦΕΙΛΗ
Ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη, 77min, 2021
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Αλέκος Ζούκας είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός, δεινός αφηγητής και γλεντζές -δύσκολα τον ξεχνάς αν τον γνωρίσεις- και ταυτόχρονα βαθιά στοχαστικός. Έχει πολλές ιδιότητες και πλούσιο βιογραφικό, όμως η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Αλέκου. Επιλέγοντας δύο κομμάτια από τη ζωή του, τις εκμυστηρεύσεις του για την εμπειρία του με τον καρκίνο και τα ταξίδια του σκηνοθέτη με τον Αλέκο και τους φίλους του στην Πυρσόγιαννη, δημιουργούνται εναλλασσόμενες ενότητες που συνδέονται με αποσπάσματα από τα προσωπικά του ημερολόγια.
Ο κυρίαρχος χρόνος της αφήγησης καθορίζεται από το πώς ο «ήρωας» μας βιώνει την εμπειρία του με τον καρκίνο από τη στιγμή που του αναγγέλλουν «το τεστ ήταν θετικό». Υπαρξιακά ζητήματα και αγωνίες που αναμοχλεύονται μέσα του,-εμφύλιο πόλεμο, αποκαλεί τον καρκίνο, ο καρκίνος και ως πολιτισμικό γεγονός (είναι ο πολιτισμός τέτοιος που γεννάει καρκίνους, λέει), η σχέση του με τον περίγυρο και τους φίλους του (ψυχολογικά δεν με βοηθούσαν τα φάρμακα, μόνο οι φίλοι με βοηθούσαν, συμπληρώνει)- είναι ενδεικτικά, μερικά από τα θέματα που αναδεικνύονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης.
Η ταινία δεν μιλά για τον καρκίνο. Μιλά για ποιότητες ζωής. Μιλά για τους καρκίνους που καταδυναστεύουν τη ζωή μας, γι’ αυτά που χάσαμε, που ξεχάσαμε ή που νοιώθουμε ανήμποροι πια να γευτούμε, σε μια καθημερινότητα που μας συνθλίβει κι εμείς άκριτα αποδεχόμαστε και αναρωτιέται, μέσω του «ήρωας» μας, «πότε θα καταλάβει ο άνθρωπος ότι οφείλει περισσότερα στην ποίηση απ’ ότι στην εφορία;»…
Αντιμετωπίζοντας τον Αλέκο σαν λογοτεχνικό «ήρωα» η ταινία ουσιαστικά είναι ένα εγκώμιο στη φιλία από έναν «άγγελο αμαρτωλό». Και τόσα άλλα…
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
- 1ο ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ (9ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, Βραβείο Κοινού, 2021)
- ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ 15ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας ( 2021)
- Υποψηφιότητα για το βραβείο ΤΑΙΝΙΑΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (βραβεία IRIS 2022)
