Γράφει η Αργυρώ Σαββανή*
Στις 19.10.2022, ημέρα Τρίτη, 38 συνάδελφοι υγειονομικοί σύρθηκαν σε δίκη, επειδή ξεπέρασαν τα όρια της ανοχής του συστήματος εξουσίας, όταν διαδήλωσαν έξω από το σπίτι του πρωθυπουργού.
Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι και κάποιοι εκ των μαρτύρων υπεράσπισης ήταν μέλη του συντονιστικού οργάνου των υγειονομικών αυτών που χαρακτηρίζουν την πρωτοβουλία τους ως “κατά της υποχρεωτικότητας”. Οι υπόλοιποι ήταν μέλη ομάδων από υγειονομικές δομές που συγκροτούν το ευρύτερο δίκτυο όσων συμμετέχουν στην εν λόγω πρωτοβουλία.
Κάθε φορά που κλείνω τα μάτια, έρχεται στο νου μου το σκηνικό αυτής της δίκης! Μπόρεσα να παραμείνω στην αίθουσα του δικαστηρίου ως ακροατής χάρη σε μια συνάδελφο που μου πρόσφερε ευγενικά τη θέση της, για να κρατήσω τις σημειώσεις μου, όπως είπε. Η ίδια υποχρεώθηκε να αποχωρήσει. Την ευγνωμονώ γι’ αυτήν την παραχώρηση. Σημείωσα, λοιπόν, όλα όσα αφορούσαν στο πρακτικό κομμάτι της δίκης. Μέσα στο μυαλό μου, όμως, χαράχτηκαν ανεξίτηλα μια σειρά από εντυπώσεις, την ανάμνηση των οποίων θα ήθελα να κρατήσω ως ιστορικό τεκμήριο.
Μέχρι σήμερα οι εικόνες που έχουν εντυπωθεί στη συνείδησή μου από αυτό που ονομάζεται πολιτική δίωξη ανθρώπων που αντιστάθηκαν σε ολοκληρωτικές εξουσίες, προέρχεται κυρίως μέσα από κάποια βιβλία εκδόσεων που εν μέρει δεν κυκλοφορούν πια.
Μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν προσωπικές αφηγήσεις αγωνιστών που κυνηγήθηκαν στην πρόσφατη σχετικά ιστορία αυτής της χώρας λόγω των φρονημάτων τους. Υπάρχουν παράλληλα και κάποιες σκόρπιες στη μνήμη ιστορίες, που είχα το προνόμιο να τις ακούσω από τους ίδιους τους ανθρώπους που τις έζησαν και που δεν βρίσκονται πλέον ανάμεσά μας.
Αυτές οι αφηγήσεις, οι τόσο διάχυτα εμποτισμένες με τη δύναμη ανθρώπων που, χωρίς να έχουν απαραίτητα κάποιο προηγούμενο ιδιαίτερο γνώρισμα, οδηγήθηκαν εν τούτοις λόγω των περιστάσεων σε πράξεις και στάσεις ζωής που ξεπερνούν τα ανθρώπινα μέτρα, εγκατέστησαν εν τέλει στη συνείδησή μου, εκτός από τον απεριόριστο θαυμασμό για αυτούς τους ανθρώπους, ένα γενικότερο ιδεώδες που με συνοδεύει παντοτινά.
Η γενιά μου πορεύτηκε σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία όλα εκείνα που διαδραματίστηκαν κάποτε στη χώρα μας, φάνταζαν στα μυαλά μας ως ιστορίες μιας δια παντός παρελθούσης εποχής.
Και ξάφνου, τη μέρα της δίκης των 38, μέσα σε εκείνη την αίθουσα του δικαστηρίου, αναπάντεχα πήρε σάρκα και οστά ένα παρελθόν που ενώ δεν το έχω βιώσει, αναδύθηκε ωστόσο σαν ένα είδος ντεζαβού.
Όλοι οι κατηγορούμενοι και οι μάρτυρες υπεράσπισης που βρέθηκαν σε αυτή την αίθουσα, δεν κατέθεσαν απλώς στοιχεία αποδεικτικά για την αθωότητά τους απέναντι σε κατασκευασμένες κατηγορίες. Πρωτίστως κατέθεσαν φρόνημα!
Επέδειξαν ανωτερότητα χαρακτήρα με την απόφασή τους να ρίξουν το βάρος της κατάθεσής τους στην ανάδειξη των ιδανικών που πρεσβεύουν και τα οποία αυτά ιδανικά στην ουσία τούς έφεραν αντιμέτωπους με το σύστημα εξουσίας επί 14 συναπτούς μήνες.
Δεκατέσσερις μήνες αναστολής εργασίας. Δεκατέσσερις μήνες απόλυτης ένδειας στην οποία καταδικάστηκαν για να σπάσει ακριβώς αυτό το φρόνημα. Οι συνάδελφοί μου στάθηκαν αντρίκια. Δεν παρακάλεσαν, δεν επιδίωξαν να προκαλέσουν συγκίνηση και αίσθημα οίκτου στους δικαστές με ιστορήσεις των παθών τους.
Το πολιτικό σύστημα έδωσε στους υγειονομικούς την ευκαιρία, με τη φάρσα που έστησε σε βάρος τους, να αποδείξουν με όλους τους τύπους στον κόσμο των θεσμών ποιοι πραγματικά είναι και ότι η στόφα των αγωνιστών από την οποία ήταν φτιαγμένοι οι παππούδες μας υπάρχει ακόμα!
Ήταν τραγικό λάθος του πολιτικού συστήματος η κίνηση να μας οδηγήσει σε αυτή τη δίκη. Διότι το αποτέλεσμα της νίκης των υγειονομικών ήταν προδικασμένο ασχέτως των αποφάσεων των δικαστών, ασχέτως της ετυμηγορίας. Ακόμα κι αν δεν είχαν καταπέσει οι κατηγορίες, οι υγειονομικοί που τάσσονται κατά της υποχρεωτικότητας – η οποία ήρθε με την επιβολή ενός εμβολίου και πλέον απειλεί να απλωθεί πάνω από όλο το φάσμα της ζωής μας – βγήκαν από αυτή τη διαδικασία ξανά βαφτισμένοι με το χρίσμα του αληθινού αγωνιστή.
Αυτού του αγωνιστή που δεν επαιτεί, δε διαπραγματεύεται, δε σέρνεται στα πόδια του εκβιαστή του ζητώντας ψίχουλα ευνοϊκής μεταχείρισης, αλλά τον κοιτάει κατάματα και τον φτύνει στα μούτρα. Οι συνάδελφοί μου επέδειξαν σε αυτή τη δίκη ευγένεια, ανωτερότητα, ακμαίο ηθικό και ανδρειοσύνη.
Έκαναν το χρέος τους πρωτίστως απέναντι στους εαυτούς τους.
Δεν υπάρχουν νομίζω λόγια κατάλληλα για να εκφράσω τη συγκίνηση που γέννησαν αυτές οι ιστορικές στιγμές.
Όπως ισχύει σε κάθε ιστορική περίοδο, έτσι και στις μέρες μας, ήταν η συγκυρία που οδήγησε κάποιους λίγους ανθρώπους σε μια υπέρβαση του εαυτού τους. Άλλωστε οι μειοψηφίες ήταν ανέκαθεν αυτές που διαμόρφωναν τον ρου της ιστορίας και ουδέποτε οι πλειοψηφίες.
Κάπου εδώ λοιπόν αξίζει να επισημανθεί η ιδιαιτερότητα που χαρακτηρίζει την πρωτοβουλία των υγειονομικών κατά της υποχρεωτικότητας. Στις γραμμές μας εντάχθηκαν από την πρώτη στιγμή άνθρωποι όλων των αποχρώσεων: Από τη “δεξιά” πλευρά και από την “αριστερή” πλευρά. Συντηρητικοί και φιλελεύθεροι. Βαθιά θρησκευόμενοι ή έως και αδιάφοροι για τα θρησκευτικά ζητήματα. Εντάχθηκαν άνθρωποι που δεν τους ζητήθηκε το “βιογραφικό” τους προκειμένου να βγουν σε αναστολή. Το βιογραφικό αυτό το γράψανε οι ίδιοι από τη μέρα της αναστολής και μετά.
Το αξιοθαύμαστο, το πρωτότυπο για τα ελληνικά δεδομένα και συνάμα αυτό που τρομοκρατεί κυρίως την εξουσία είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι κατάφεραν παρά τις διαφορές τους να παραμείνουν ενωμένοι. Και αυτό που τους ένωσε είναι κάτι δεν μπορεί να το αντιπαρέλθει κανένα σύστημα εξουσίας: Είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Δεν είμαστε ζώα που μπορεί η κάθε εξουσία να οδηγεί με ασφάλεια σε ένα μαντρί, αλλά ΠΟΛΙΤΕΣ Ως πολίτες αγωνιζόμαστε και διεκδικούμε τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματά μας, όχι μόνο απέναντι σε μια συγκεκριμένη κυβέρνηση – όπως λανθασμένα υποθέτουν κάποιοι – αλλά απέναντι σε κάθε σύστημα εξουσίας που φιλοδοξεί να υποβιβάσει τον άνθρωπο από την κατάσταση του πολίτη στην κατάσταση του δουλοπάροικου.
Ο λόγος που η δράση μας προκαλεί έναν πανικό στο πολιτικό σύστημα είναι ότι συναισθανόμαστε το ρόλο μας και έχουμε πολιτικοποιημένο και συνθετικό τρόπο σκέψης λόγω της ποικιλομορφίας των αντιλήψεών μας. Κινούμαστε συντονισμένα και όχι σαν ορδή αλλότριων στοιχείων που κραυγάζει χωρίς πολιτική στόχευση. Από τέτοια συνειδητοποιημένα κινήματα κινδυνεύουν οι διεφθαρμένες εξουσίες και όχι από άβουλες εξεγέρσεις, που είτε καπελώνονται πολιτικά σε ανύποπτο χρόνο είτε δίνουν άλλοθι στην καταστολή.
Η πολιτική εξουσία μάς έδωσε την ευκαιρία για άλλη μια φορά να αναδείξουμε αυτές τις ποιότητες και συνάμα να τις προβάλουμε και στην δικαστική εξουσία.
Αυτές τις ποιότητες δεν στάθηκε ικανή να επισκιάσει ούτε η εμφανής προβοκατόρικη παρουσία του παρακράτους, που μας συνοδεύει σταθερά όλο αυτό το διάστημα και που δεν έλλειψε ούτε από την αίθουσα του δικαστηρίου…
Η πορεία μας μέσα στον καταιγισμό των εξελίξεων φαντάζει – και είναι πράγματι – αργή και ιδιαίτερα επώδυνη. Έχουμε υποστεί τα πάντα! Όσο όμως παραμένουμε στις επάλξεις υπάρχει ένα φως, μια ελπίδα ότι η κοινωνία ίσως κάποια μέρα κινητοποιηθεί. Γι αυτό άλλωστε έχουμε κυνηγηθεί ανελέητα.
Το γεγονός ότι μου παραχωρήθηκε ένα μικρό μερίδιο συνεισφοράς σε αυτή την προσπάθεια αποτελεί ευκαιρία για εξόφληση ενός ελάχιστου χρέους από μέρους μου, από καιρό χρωστούμενου. Η συνεισφορά δε στη συγκεκριμένη, την ξεχωριστή αυτή ομάδα των υγειονομικών και στο συντονιστικό τους όργανο αποτελεί για μένα ανείπωτη τιμή και θα μείνει, θαρρώ, ως η σημαντικότερη καταχώρηση στις σελίδες του βιογραφικού μου.
Η Αργυρώ Σαββάνη είναι μέλο του ΔΣ του Σωματείου Υγειονομικών υπέρ Δημοκρατίας και Ελευθερίας και μέλος του συντονιστικού οργάνου των “υγειονομικών κατά της υποχρεωτικότητας” Αθήνας
