Γράφει ο Στέφανος Καραπέτης
Σαν σήμερα πριν 23 χρόνια (26-9-2000) έγινε το τραγικό ναυάγιο του «Σαμίνα», που στοίχισε τη ζωή σε 81 ανθρώπους, μεταξύ αυτών και πολλών συμπατριωτών μας.
Το ναυάγιο αυτό σημάδεψε τον τόπο μας, και βέβαια την χώρα μας. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια, μια τραγωδία που σημάδεψε την ζωή μας και έπληξε τόσο την ελληνική ακτοπλοΐα όσο και την ίδια την κοινωνική συνοχή της εποχής. Η αλήθεια είναι ότι από τότε έχουν γίνει αναβαθμίσεις των πλοίων που βρίσκονται στην γραμμή μας, αλλά πολλά από τα προβλήματα παραμένουν. Έχουν επισημανθεί κατά καιρούς και βέβαια θα επισημαίνονται συνεχώς. Σήμερα ένα από τα προβλήματα που κυριαρχεί είναι η ακρίβεια, ακριβά εισιτήρια, ακριβά προϊόντα εντός των πλοίων της γραμμής. Υπάρχουν βέβαια και προβλήματα ασφαλείας που οφείλονται στην έλλειψη προσωπικού αλλά και σε μεμονωμένους υπαλλήλους, όπως έδειξε και το πρόσφατο περιστατικό με τον 36 χρονο Αντώνη, που σπρώχθηκε βίαια από τον καταπέλτη του πλοίου που έκανε την γραμμή προς την Κρήτη.
Ιστορικά είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ναυάγιο, αφού το πρώτο έγινε με το πλοίο «Ηράκλειο», που βούλιαξε στην Φαλκονέρα στις 8 Δεκεμβρίου του 1966 και στοίχισε την ζωή σε 224 ανθρώπους.
Το ναυάγιο, για να θυμίσουμε λιγο το ιστορικό, σημειώθηκε στις 22:15 ανοικτά της Πάρου, όταν το πλοίο προσέκρουσε στη βραχονησίδα «Πόρτες», με συνέπεια να υποστεί μεγάλο ρήγμα και να βυθιστεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Ο απολογισμός ήταν 81 και 457 διασωθέντες. Οι περισσότεροι διασωθέντες προήλθαν από τις προσπάθειες που έγιναν από τους ψαράδες του νησιού αυτού, οι οποίοι συντονίστηκαν με το λιμενικό. Οι άνθρωποι αυτοί για εμάς είναι «ήρωες», είναι οι άνθρωποι που εμφανίζονται σε τέτοιες στιγμές και με την ανιδιοτελή προσφορά τους σώζουν τους συνανθρώπους τους. Προφανώς και τους τιμούμε και τους ευχαριστούμε, που πολλοί από τους συμπατριώτες μας έμειναν εν ζωη και μπόρεσαν να προσφέρουν στην κοινωνία μας. Γνωρίζουμε ότι πολλοί δεν τα κατάφεραν, μέσα στα 81 άτομα δυστυχώς ήταν και συμπατριώτες μας, που πάντοτε όμως θα τους τιμούμε και θα εκτιμούμε τα όσα έκαναν όσο ήταν εν ζωή.
Το πλοίο ανήκε στην εταιρία «Minoan Flying Dolphins» (νυν Hellenic Seaways-Attika Group) και είχε αποπλεύσει από τον Πειραιά για να εκτελέσει το δρομολόγιο Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος – Λειψοί.
Την ώρα της τραγωδίας στην περιοχή έπνεαν άνεμοι έντασης οκτώ μποφόρ, γεγονός που δυσκόλευε το έργο διάσωσης των ναυαγών. Επίσης αυτό που αναφέρθηκε από τους διασωθέντες ήταν ότι το πλήρωμα του συγκεκριμένου πλοίου δεν ήταν στην θέση του την ώρα του ναυαγίου. Το πλοίο ήδη μετρούσε 34 χρόνια ζωής, όπως αναφέρεται ήταν νηολογημένο το 1966 στη Γαλλία. Μέχρι το 1980 εξυπηρετούσε τις γραμμές Ναντ-Μασσαλία, Νίκαια-Κορσική, Μασσαλία-Αλγερία. Οι Γάλλοι το παρόπλισαν το 1980, αλλά το 1981 μετονομασμένο σε Golden Vergina ήρθε στη χώρα μας και εξυπηρετούσε την γραμμή Μπρίντιζι-Πειραιάς-Χάιφα, συνδέοντας έτσι την Ελλάδα με την Ιταλία και το Ισραήλ. Το 1984 παροπλίστηκε και πάλι, και αγοράστηκε από τον Αγαπητό, που το έβαλε στην γραμμή Πειραιάς-Πάρος-Ικαρία-Σάμος. Η εταιρεία του Αγαπητού συγχωνεύθηκε το 1984 με άλλες εταιρείες και φτιάχτηκε η εταιρεία Minoan Flying Dolphins. Το 1999 μετονομάστηκε σε εξπρές Σαμίνα και όπως έλεγε η εταιρεία που το διαχειριζόταν, δαπανήθηκαν 1.453.000.000 δρχ για την αναβάθμιση του. Η αναβάθμιση όμως ήταν μόνο στα Σαλονάκια του πλοίου και αυτό βέβαια φάνηκε με το τραγικό ναυάγιο. Στις 31 Δεκεμβρίου του 2001 έπρεπε να αποσυρθεί σύμφωνα με την νομοθεσία, η απόσυρση όμως δεν έγινε ποτέ γιατί προηγήθηκε το τραγικό ναυάγιο περίπου έναν χρόνο και κάποιους μήνες πριν.
Ακολούθησε δικαστήριο, όπου ο τότε εισαγγελέας της Σύρου άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο σε βάρος του πλοιάρχου, του υποπλοιάρχου, του χειριστή πηδαλίου και του δόκιμου πλοιάρχου, καθώς και κατά παντός υπευθύνου. Στην πλοιοκτήτρια εταιρία, και στους εκπροσώπους της, επίσης, ασκήθηκε κακουργηματική δίωξη για έκθεση επιβατών σε κίνδυνο, ενώ ασκήθηκε δίωξη και στις κρατικές Αρχές, αρμόδιες για τη διάσωση των ναυαγών.
Το ναυάγιο έγινε την εποχή που ήταν το Σημιτικό ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, υπουργός ήταν ο Χρήστος Παπουτσής. Η αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής ένωσης ζήτησε εξηγήσεις από τους τότε ιθύνοντες της κυβέρνησης, το υπουργείο απάντησε ότι όλα τελούσαν σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτουν οι οδηγίες της Ε.Ε., αλλά και οι διεθνείς συνθήκες. Ο Χρήστος Παπουτσής διεμήνυε ότι θα φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο.
Στις 4 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης απαντώντας από τη Βουλή στις επικρίσεις της αντιπολίτευσης, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν προβλήματα στην ακτοπλοΐα επειδή οι επιχειρήσεις παρέχουν χαμηλό επίπεδο ποιότητας, υπογραμμίζοντας ότι τα ελληνικά πλοία είναι ασφαλή και ότι ο στόλος έχει ανανεωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Μετά από ψηφοφορία το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός με 146 ψήφους κατά, αρνήθηκαν τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής οι 121 όμως ήταν υπέρ και προέρχονταν από τη Ν.Δ. και το ΚΚΕ.
Δύο μήνες μετά το ναυάγιο, και συγκεκριμένα στις 29 Νοεμβρίου 2000, στις 11 το πρωί, ο Παντελής Σφηνιάς, αντιπρόεδρου της «Minoan Flying Dolphins» και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας θα αυτοκτονούσε, πηδώντας από τον 6ο όροφο του γραφείου του, στην Ακτή Κονδύλη του Πειραιά.
Στις 27 Φεβρουαρίου του 2006, 6 περίπου χρόνια μετά το ναυάγιο, θα εκδιδόταν η απόφαση του δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία ο πλοίαρχος Βασίλειος Γιαννακής θα καταδικαζόταν σε κάθειρξη 16 ετών και ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός σε κάθειρξη 19 ετών. Οκτώ χρόνια θα επιβαλλόντουσαν και στον ύπαρχο Γεώργιο Τριανταφύλλου, ενώ 8,5 χρόνια ποινής θα είχε και ο πρώτος μηχανικός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης και 15 μήνες ο ασυρματιστής Δημήτριος Τσούμας. Οι εκπρόσωποι της εταιρίας Νικόλαος Βικάτος και Κωνσταντίνος Κληρονόμος καταδικάσθηκαν σε φυλάκιση τεσσάρων ετών έκαστος.
Στις 25 Ιουνίου θα εκδιδόταν και άλλη μια απόφαση, σύμφωνα με την οποία θα επιβαλλόταν στον πλοίαρχο κάθειρξη 11 ετών και 14 μηνών και στον υποπλοίαρχο κάθειρξη 12 ετών και 9 μηνών, ενώ 3 χρόνια θα επέβαλε το δικαστήριο στον ύπαρχο, ένα χρόνο στον πρώτο μηχανικό και 10 μήνες στον ασυρματιστή. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας καταδικάστηκαν επίσης σε φυλάκιση δύο ετών έκαστος. Οι Γιαννακής και Ψυχογιός μετά την απόφαση οδηγήθηκαν στη φυλακή ενώ οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι με αναστολή ή εξαγορά των ποινών τους. Στις 17 Ιουνίου του 2010, ο Άρειος Πάγος μείωσε την ποινή του πλοιάρχου Γιαννακή στα 5,5 χρόνια.
Το πλοίο εκείνη την ημέρα φαίνεται πως είχε 472 επιβάτες και πλήρωμα 61 ανθρώπων. Στο σύνολό του δηλαδή είχε 533 άτομα.
Ένα άλλο περιστατικό που έχει σημασία να αναφερθεί ήταν και ο θάνατος του Λιμενάρχη Πάρου από ανακοπή καρδιάς εκείνο το βράδυ που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί το άγχος και την πίεση των στιγμών. Ο λιμενάρχης φέρεται να έπαθε την ανακοπή τη στιγμή που αντίκρισε το χάος κατά τη διάρκεια της επιχείρησης διάσωσης, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι ήταν ο πρώτος λιμενικός που έφτασε στη περιοχή του ναυαγίου και προσπαθούσε να περισώσει όποιον μπορούσε. Για εμάς και αυτός ο άνθρωπος αποτελεί σύμβολο ενός αγώνα, που σε μια δύσκολη στιγμή, που επικρατούσε «χάος» προσπαθούσε να συντονίσει τους αρμόδιους και τους εθελοντές ως προς την διάσωση των ανθρώπων του ναυαγίου.
Εκείνη την μέρα γράφτηκαν πολλές ανθρώπινες ιστορίες, όπως εκείνη του 19 χρονου στρατιώτη Βασίλη Ραχούτη που πνίγηκε παλεύοντας με τα κύματα προσπαθώντας να σώσει συνανθρώπους του που κινδύνευαν. Προς τιμή του μάλιστα στην Φθιώτιδα υπάρχει η προτομή του, ώστε να μην ξεχαστεί ποτέ η θυσία του.
Η μόνη αευχή που μπορώ να εκφράσω, είναι πραγματικά ποτέ να μην ξανασυμβεί.
