Ο λόγος για τον Ερνστ Ράδεφορντ μια προσωπικότητα στον χώρο της επιστήμης που γέννησε έναν ολόκληρο τομέα, την Πυρηνική φυσική.
Η ζωή του
Ο Ράδεφορντ γεννήθηκε από φτωχιά Αγγλική οικογένεια στην Νέα Ζηλανδία στις 30 Αυγούστου του 1871. Ο μετέπειτα σπουδαίος επιστήμονας διακρίθηκε για τις σχολικές του επιδόσεις, κερδίζοντας μία υποτροφία χάρη στην οποία κατάφερε να σπουδάσει μαθηματικά και φυσική στο κολέγιο της Καντουαρίας. Το 1893 θα αποφοιτήσει και θα ασχοληθεί με τα πειραματικά αποτελέσματα των μελετών του στο εργαστήριο του πανεπιστημίου. Παράλληλα, θα συνεχίσει τις σπουδές του, αυτήν τη φορά στον τομέα της χημείας και της γεωλογίας.
Το 1895 κέρδισε νέα υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στο περίφημο εργαστήριο Κάβεντις του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Έπειτα από εισήγηση του εκεί καθηγητή του, Τζόζεφ Τζον Τόμσον, θα προσληφθεί από το πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ του Μόντρεαλ ως καθηγητής φυσικής. Το 1907 θα αναλάβει την έδρα φυσικής του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και μετά τη συνταξιοδότηση του Τόμσεν τη διεύθυνση του εργαστηρίου Κάβεντις.
Εκείνη την εποχή ξεκίνησε το πείραμα που έμεινε στην ιστορία της επιστήμης, δηλαδή τον βομβαρδισμό με ηλεκτρόνια ενός λεπτού φύλλου χρυσού. Από τη σκέδαση των ηλεκτρονίων κατάφερε να ανακαλύψει την κατανομή φορτίου στο άτομο και δημιούργησε το ατομικό του μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο το άτομο έχει συγκεντρωμένο το θετικό φορτίο στο κέντρο του και το αρνητικό περιφερειακά.
Σήμερα βέβαια έχουμε άλλες γνώσεις γύρω από το άτομο αφού έχουν ανακαλυφθεί τα ατομικά τροχιακά και πλέον μιλάμε για χώρους που καλύπτουν τα ηλεκτρόνια, ωστόσο ο Ράδεφορντ άνοιξε τον δρόμο για να γίνουν οι επόμενες ανακαλύψεις, διότι άνοιξε έναν νέο τομέα στην φυσική, αυτόν που δημιούργησε αργότερα και την πυρηνική ενέργεια με ότι συνεπάγεται αυτό.
Ο Ραδεφορντ για τις ανακαλύψεις του βραβεύτηκε με το Νόμπελ Χημείας του 1908, όπως γράφει το σκεπτικό της απόφασης για τις έρευνές του επί της αποικοδόμησης των στοιχείων και της χημείας των ραδιενεργών ουσιών. Ο Ράδερφορντ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μεταστοιχείωσε ένα χημικό στοιχείο σε ένα άλλο: Μετέτρεψε δηλαδή το Άζωτο σε Οξυγόνο βομβαρδίζοντας σε κύκλοτρο το άζωτο με ακτίνες α. Ο Ράδερφορντ είχε προβλέψει στις θεωρίες του την ύπαρξη νετρονίων στα άτομα, κάτι που επαληθεύτηκε το 1932 με την ανακάλυψη του νετρονίου από τον Τζέιμς Τσάντγουικ.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του εργάστηκε πάνω σε θέματα που αφορούσαν την διάσπαση του ατόμου. Για την συνεισφορά του στην επιστήμη χρίστηκε ως σερ το 1914 ενώ πήρε και άλλους τιμητικούς τίτλους κατά την διάρκεια της ζωής του. Το 1917 πήρε την θέση του διευθυντή στο εργαστήριο του Κάβεντις, του Κέιμπριτζ και το 1932 χρίστηκε ως λόρδος. Υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών ακαδημιών και επιστημονικών εταιρειών.
Το 1937 μια μέρα σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή αφού πρώτα είχε εισαχθεί σε νοσοκομείο με σκοπό να κάνει μια εγχείρηση. Η εγχείρηση καθυστέρησε γιατί, σύμφωνα με το αγγλικό πρωτόκολλο της εποχής, ως ανώτατος καθηγητής θα έπρεπε να εγχειριστεί από έναν ομότιμο του γιατρό, κάτι που καθυστέρησε την επέμβαση και αυτό βέβαια του στοίχισε την ζωή. Ήταν 66 ετών όταν έφυγε από τη ζωή.
Κλέινοντας να πούμε ότι ένας άλλος σπουδαίος επιστήμονας στον τομέα αυτό, ο Νίελς Μπορ είχε εργαστεί μαζί με τον Ράδεφορντ το 1911 και κάνοντας έναν συνδυασμό μεταξύ της θεωρίας του Ράδεφορντ και την θεωρίας του Μαξ Πλανκ, έκανε το επόμενο βήμα, δηλαδή έφτιαξε μια θεωρία κοντά σε αυτό που πιστεύουμε σήμερα για τα ηλεκτρόνια. Ο Μπορ υπέθεσε στη θεωρία του ότι (α) το ηλεκτρόνιο μπορεί να ακολουθεί μόνον ορισμένες τροχιές, και όχι οποιεσδήποτε, και (β) το ηλεκτρόνιο ακτινοβολεί όχι συνεχώς, όπως ήταν η ως τότε κρατούσα άποψη, αλλά μόνο όταν αλλάζει τροχιά. Ο Μπορ επίσης πήρε Νόμπελ όχι Χημείας αλλά Φυσικής το 1922 με το σκεπτικό της απόφασης να γράφει ότι βραβεύεται για την έρευνά του επί της δομής των ατόμων και της ακτινοβολίας που προέρχεται από αυτά.
Ο Ράδεφορντ είχε συνεργαστεί και με τον Χανς Γκάϊγκερ, τον σπουδαίο Γερμανό Φυσικό, που ανακάλυψε τον όμωνυμο μετρητή, που ακόμα και σήμερα ανιχνεύει και μετράει την Ιονίζουσα ακτινοβολία, δηλαδή τα σωματίδια α,β,γ, που βρίσκονται εντός της Πυρηνικής ενέργειας. Ο Γκάϊγκερ επίσης ανακάλυψε τον πυρήνα των ατόμων.
Πολλοί και σπουδαίοι επιστήμονες πέρασαν από το εργαστήριο και την εκπαίδευση του Ράδεφορντ, αφήνοντας εργασίες για τις επόμενες γενιές. Σήμερα πολλοί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να ανοίξουν τους ορίζοντες αυτής της επιστήμης περαιτέρω. Βασικό στοιχείο για την έρευνα στην πυρηνική φυσική είναι ο μετριασμός των συνεπειών της πυρηνικής ενέργειας, και βέβαια τουλάχιστον από τα όσα γνωρίζουμε έχουν γίνει σοβαρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
