Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
Κωνσταντινούπολη, η πόλη των πόλεων, η πόλη που σαγηνεύει τον επισκέπτη της , η πόλη με τα πολλά μυστικά…
Κωνσταντινούπολη , πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η πόλη της Αγίας Του Θεού Σοφίας και όχι μόνο…
Παναγία Βεφά. Η Παναγία Βεφά είναι υπόγειος Ναός επ’ ονόματι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και βρίσκετε στην περιοχή Βεφά δίπλα στην Ataturk Bulvari και απέναντι από τη Μονή του Παντοκράτορα το γνωστό Zeyrek Camii.
Αποκαλείται Παναγία του Βεφά από το όνομα ενός διάσημου Τούρκου μουσικού και ποιητή του Seyh Eb ul Vefa ο οποίος κατοικούσε σε αυτή τη συνοικία.Η επίσημη Τουρκική ονομασία της είναι Ayda Bir Kilisesi (η εκκλησία της μίας φοράς) επειδή η εκκλησία λειτουργεί μόνο κάθε πρώτη του μηνός.
Το ιστορικό της Παναγίας Βεφά και του Αγιάσματος της.
Πιθανολογείται ότι η Παναγία Βεφά κτίστηκε πάνω στα ερείπια του ναού Σφωρακίου , ο οποίος ήταν πατρίκιος στα Βυζαντινά ανάκτορα κι εργάστηκε για τρείς αυτοκράτορες, τους Αρκάδιο, Θεοδόσιο Β’ και Μακριανό. Η περιοχή ονομαζόταν Σφωρακίου έως την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Κατόπιν οι Οθωμανοί την ονόμασαν Vefa Meydan από τον διάσημο Τούρκο μουσικό και ποιητή Seyh eb-ul Vefa.
Ο ιστορικός Παπαρρηγόπουλος αναφέρει στα γραπτά του ότι σύμφωνα με τον θρύλο εδώ στην πλατεία του Βεφά είναι θαμμένος ο τελευταίος αυτοκράτορας Κ.Παλαιολόγος και δίπλα του ο αράπης που τον σκότωσε.
Μετά την Άλωση της Πόλης ο ναός Σφωρακίου κατεδαφίστηκε και τα υλικά του χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή διαφόρων τζαμιών και ο χώρος μετατράπηκε σε κήπο λαχανικών που το έλεγαν Karagoz Bostan και τον καλλιεργούσαν Χριστιανοί.
Το 1750 το περιβόλι ανήκε σε Μακεδόνα ιερέα και πουλήθηκε από αυτόν σε Ηπειρώτη ομογενή που γύρευε τη τύχη του στην Πόλη. Ο Ηπειρώτης συνέχισε να καλλιεργεί το κτήμα χωρίς να γνωρίζει ότι εκεί υπήρχε Αγίασμα.Όμως η κόρη του κτηματία ονειρεύτηκε ότι εκει υπήρχε αγίασμα και πράγματι μετά από ανασκαφές το 1755 ανακαλύφθηκε υπόγεια στοά στο βάθος της οποίας βρέθηκε και η δεξαμενή, ενώ στο ίδιο σημείο βρέθηκε και η μαρμάρινη εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου με ημερομηνία 1080. Μετά από αυτή την ανακάλυψη ο κήπος μετονομάστηκε από τους Τούρκους σε Ayasmali Bostan (κήπος με αγίασμα).
Στα τέλη του 19ου αιώνα πέρασε στα χέρια της Φιλεκπαιδευτικής Μακεδονικής Αδελφότητας της Κωνσταντινούπολης. Η Αδελφότητα έκανε πολλες επισκευές και αλλαγές στο αγίασμα. Το 1871 έκλεισε τα παλιά σκαλοπάτια που βρίσκονταν κοντά στο Άγιο Βήμα και άνοιξε τα σημερινά στην δεξιά πλευρά.Για να φτάσει κανείς στη δεξαμενή του αγιάσματος από την εκκλησία , κστεβαίνει 12 σκαλοπάτια. Λέγεται ότι εκτός από τα διάφορα τάματα φυλάσσεται εκει κσι η σπασμένη εικόνα της Παναγίας μέσα σε ορειχάλκινη θήκη.Το 1877 έκτισε το γυναικωνίτη. Το 1878 άνοιξε τα σκαλοπάτια στην αριστερή πλευρά. Το 1888 έκτισε την οικοδομή και τα γραφεία. Το 1894 επισκεύασε το Άγιο Βήμα που είχε καταστραφεί από σεισμό και τέλος, το 1899 έκτισε το νάρθηκα.
Το Αγίασμα που σώθηκε δύο φορές από μεγάλες πυρκαγιές που ξέσπασαν στη περιοχή το 1896 και το 1918 καταστράφηκε τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 στα Σεπτεμβριανά, επισκευάστηκε όμως και λειτουργεί μέχρι και σήμερα όπου προσέρχονται Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι.
Κωνσταντινούπολη, Το Αγίασμα σήμερα.
Και εδώ, όπως και στις Βλαχέρνες , μαζί με τους ελάχιστους Χριστιανούς κάθε πρωτομηνιά, πλήθος αλλόθρησκοι,Τούρκοι , άνδρες και γυναίκες , περιμένουν να πάρουν Αγίασμα να ραντίσουν τα σπίτια και τα μαγαζιά τους και να ζητήσουν τη μεσιτεία της Μεγαλόχαρης προς τον Πανάγαθο Θεό για τα προβλήματα τους.Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς δε η ουρά που σχηματίζεται φτάνει τα χίλια μέτρα πολύ έξω από την περίφραξη του αυλόγυρου του ναού.
Η διαδικασία.
Οι προσκυνητές περιμένουν υπομονετικά να πάρουν πρώτα ένα μεταλλικό κλειδάκι με τον σταυρό στη κεφαλή του τα οποία μοιράζονται στην είσοδο του ναού.Κατόπιν περνούν από τον Ελληνοορθόδοξο ιερέα του Οικουμενικού Πατριαρχίου να τους διαβάσει ευχή. Ανάβουν τα κεριά τους και προσκυνούν τις εικόνες.Παίρνουν το κλειδάκι μαζί τους και το επιστρέφουν όταν γίνει το τάμα τους, φέρνοντας μαζί και λάδι, γλυκά, κεράσματα κλπ για τις ευχαριστίες.
Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί Τούρκοι φέρουν μαζί τους το Κοράνι και το διαβάζουν κατά την παραμονή τους στο ναό. ( Στο Κοράνι υπάρχει αναφορά για την Μεριάμ, την Παναγία).
Άγιος Γιώργης Κουδουνάς στην Πρίγκηπο(το Πάσχα), Παναγία Βεφά στην Κωνσταντινούπολη καθώς κι άλλα Αγιάσματα της Πόλης δέχονται τεράστια συρροή αλλοθρήσκων κάθε πρωτομηνιά. Πως άραγε προέκυψε αυτό;
Πηγές:
- Ιστοσελίδα Οικουμενικού Πατριαρχείου
- tixamperiaapothnpolh2.blogspot.com
- www.vimaorthodoxias.gr
- Φωτογραφίες μαρμάρινων εικόνων από τον Ender Pirnabasi.-Κωνσταντινούπολη, η πόλη των πόλεων.
