Γράφει η Τασσώ Γαΐλα
Ακρόπολη κι Ερέχθειο ο πολλαπλός ναός όπου συστεγάστηκαν παλιότερες και νεότερες λατρείες και όπου φυλλάσονταν τα Ιερά Μαρτύρια, τα ίχνη της τρίαινας του Ποσειδώνα κι η Ελιά, το δώρο της θεάς Αθηνάς στην πόλη της Αθήνας.
Κτήριο Ιωνικού ρυθμού το Ερέχθειο, μαρμάρινο κτήριο με το ανατολικό του τμήμα να είναι αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος και το δυτικό στον Ποσειδώνα-Ερεχθέα.
Το κτήριο είχε δύο προστεγάσματα (προστάσεις). Η οροφή της βόρειας πρόστασης στηριζόταν σε έξη ιωνικούς κίονες ενώ στη νότια πρόσταση , η πιο γνωστή, η οροφή της στηριζόταν αντί για κίονες σε έξη αγάλματα Κορών, τις Καρυάτιδες.Κάτω από αυτή την πρόσταση βρισκόταν ο τάφος του Κέκροπα, του μυθικού βασιλιά της Αθήνας.
Αρχαίοι χρόνοι: Άτλαντες και Καρυάτιδες.
Καρυάτις –όπως μας ενημερώνει η Wikipedia ονομάζεται το γλυπτό που έχει γυναικεία μορφή και χρησιμεύει στην στήριξη κτηρίων, το δε αντίστοιχο αρχιτεκτονικό στοιχείο που έχει ανδρική μορφή ονομάζεται Άτλας.
Καρυάτιδες εκτός από το Ερέχθειο συναντάμε στους Δελφούς ,στα μικρά προπύλαια της Ελευσίνας, στην Αμφίπολη κλπ. Καρυάτις, Κόρη από τις Καρυές… Και που είναι οι Καρυές; Οι Καρυές είναι μία αρχαία πόλη κοντά στην Σπάρτη με αξιόλογη ιστορική πορεία ήδη από την εποχή του Ομήρου. Η αδιάκοπη ιστορία της επιβεναιώνεται από τον Ξενοφώντα στα «Ελληνικά» και στον Παυσανία στα «Λακωνικά».
Ο Παυσανίας: «τὸ γὰρ χωρίον Ἀρτέμιδος καὶ Νυμφῶν ἐστιν αἱ Κάρυαι. . . »,δηλαδή γράφει ότι οι Καρυές ήταν αφιερωμένες στη θεά Άρτεμη και τις νύμφες, καθώς κι ότι εκεί έστεκε το ιερό της Αρτέμιδος Καρυάτιδος.
Ποιες είναι οι Καρυάτιδες;
Οι Καρυές λοιπόν, ο αρχαίος ορεινός οικισμός της Σπάρτης κατά τους Περσικούς πολέμους συμμάχησε με τον εχθρό των Ελληνικών πόλεων, με τους Πέρσες. Όταν ο πόλεμος τελείωσε με νίκη των Ελλήνων ο βασιλιάς των Καρυών για να μην τον τιμωρήσουν οι Θεοί και καταστρέψουν την πόλη του έστειλε τις έξη κόρες του στην Αθήνα και στο Ερέχθειο να υπηρετούν την θεά Αθηνά. Αυτή την μυθολογική εκδοχή υιοθετούμε εμείς, μία από τις πολλές εκδοχές για την ταυτότητα των έξη κοριτσιών. Έξη κορίτσια, έξη πριγκιποπούλες από τις Καρυές, έξη αδελφές ιέρειες της Αθηνάς που να σημειωθεί ότι τα γλυπτά δεν είναι ίδια, έχουν διαφορές και στα χτενίσματα και στην ένδυση και τα χαρακτηριστικά των προσώπων τους.
Κι οι έξη Κόρες –γιατί τότε τις έλεγαν κόρες, πολύ αργότερα και από τον 4ο μ.Χ αιώνα άρχισαν να τις αποκαλούν Καρυάτιδες-, οι έξη κόρες , όμορφες κόρες ,-έτσι όπως τις αποθανάτισε ο γλύπτης-, από την πρόσταση ατένιζαν το πέρασμα των χρόνων με το κάλλος τους να διατρέχει τους αιώνες. Τυχεροί όσοι τις είδαν έστω κι όταν έμειναν πέντε γιατί τώρα στη θέση τους βρίσκονται αντίγραφα τους.
Μέσα στους αιώνες το Ερέχθειο κατάφερε να διασωθεί μόνο που ήταν το 1827 η χρονιά που υπέστη τρομακτικές ζημιές στην πολιορκία του Κιουταχή. Όταν μία τουρκική οβίδα έπληξε σοβαρά το νότιο τοίχο, διέλυσε μία Καρυάτιδα κι έριξε μία άλλη στο έδαφος.
Μένουμε στην Τουρκοκρατούμενη από το 1456 Αθήνα και λίγο πριν τον Κιουταχή και το 1801την επισκέπτεται ο Βρετανός Λόρδος Έλγιν μοιραίος για τις Καρυάτιδες άνθρωπος που μόλις είδε τα «κορίτσια» κυριολεκτικά έμεινε άφωνος από την ομορφιά τους κι ήθελε να τις πάρει όλες στην πατρίδα του τη Βρετανία.Μάλιστα λέγεται ότι ζήτησε πολεμικό πλοίο για τη μεταφορά τους. Τελικά γιατί πήρε μόνο την μία και ποια;
Σύμφωνα με την λαϊκή εκδοχή ο Έλγιν διάλεξε την πρώτη στη σειρά-που ήταν η μικρότερη από τις αδελφές-, αλλά τότε πετάχτηκε η δεύτερη από αριστερά και του ζήτησε να πάρει μαζί του εκείνην. Γιατί; Σύμφωνα πάντα με το μύθο η δεύτερη ήταν η μεγαλύτερη κόρη του βασιλιά που είχε υποσχεθεί στον πατέρα της να προσέχει τις αδελφές της.
Κι από τότε τα έξη κορίτσια κλαίνε… Τα κορίτσια, οι Κόρες, οι πέντε Κόρες που έμειναν εδώ κι αυτή που απήχθη από τον Έλγιν…
Οπως αναφέρει η ιστοσελίδα του Ερεχθείου, οι Καρυάτιδες είναι «Έξι κόρες σε διάταξη σχήματος Π πατούν σε ένα πόδιον ύψους 1.77 μ. και στηρίζουν την οροφή της πρόστασης με το κεφάλι τους, μέσω ενός αρχιτεκτονικού μέλους που μοιάζει με καλαθόσχημο κιονόκρανο στολισμένο με ωά (αυγά).
Οι έξι κόρες έχουν λυγισμένο το ένα πόδι, αυτό προς τον κεντρικό άξονα (ή πιο απλά οι τρεις αριστερές το δεξί πόδι και οι τρεις δεξιές το αριστερό πόδι). Φορούν ένα δωρικό πέπλο που σχηματίζει πτυχές ανάμεσα στα στήθη και καθώς κυλά προς τα πόδια.
Τα μαλλιά τους είναι μακριά, χτενισμένα προς τα πίσω και δεμένα χαλαρά. Οι βραχίονες λείπουν από όλες. Σύμφωνα με ρωμαϊκά αντίγραφα στο Τίβολι το ένα χέρι κρατούσε την άκρη του ρούχου και το άλλο μια φιάλη.
Οι Καρυάτιδες σήμερα βρίσκονται στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, εκτός από τη δεύτερη από αριστερά η οποία είχε απαχθεί από το λόρδο Έλγιν και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο».
Αν επισκεφθείτε το Μουσείο Ακροπόλεως, σε περίοπτη θέση βρίσκονται οι 5 Καρυάτιδες που έχουν διασωθεί από τον βράχο της Ακρόπολης. Ενα σημείο έχει αφεθεί επίτηδες κενό, γιατί…η 6η Καρυάτις βρίσκεται στο British Museum του Λονδίνου. Θα επιστρέψει;
