Το σύνθημα «ποτέ πια πόλεμος – ποτέ πια φασισμός», που σφράγισε την αντιφασιστική νίκη των λαών και τη συντριβή του χιτλεροφασισμού, παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο και σήμερα.
Ειδικά που παρά το γεγονός ότι έχει περάσει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας , δυστυχώς υπάρχει η άνοδος των ακροδεξιών και εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη και όχι μόνο. Τώρα που ειδικά τα σύνδρομα της μισαλλοδοξίας, του ρατσιστικού μίσους φουντώνουν στην Ευρώπη, τώρα είναι ο καιρός να έρθει η ίδια η ιστορία να μας δείξει που καταλήγει αυτή η πολιτική σκέψη. Μήπως πρέπει ο Έλληνας να ξεχάσει για χάρη του ακραίου μιλιταριστικού εθνικισμού ότι χάθηκε η Μικρά Ασία ή διχοτομήθηκε η Κύπρος. Όλες αυτές οι αλύτρωτες πατρίδες χάθηκαν χάρη κάποιων «Υπερπατριωτών», χάρη των προσωπικών φιλοδοξιών κάποιων ακραίων δεξιών, πατριωτών και Εθνικιστών.
Προφανώς λάθη έχουν γίνει και από δημοκρατικά κόμματα, όπως και εγκλήματα έχουν γίνει στο όνομα της δημοκρατίας της, αλλά η βία σε όλες τις περιπτώσεις, γεννιέται από το μίσος, κάτι που πρεσβεύει σε πολύ μεγάλο βαθμό ο ρατσισμός και η ξενοφοβία που πολιτικά εκπροσωπούνται από την ακραία δεξιά. Ο επεκτατισμός και η βία λειτουργούν σαν όπιο. Οι ακραίες φυλετικές θεωρίες της υπεροχής οδηγούν σε πολέμους και μισαλλόδοξα γεγονότα. Από την ιστορία όμως πρέπει να μαθαίνει κανείς.
Ας πάμε λοιπόν στα γεγονότα
Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος και συγκεκριμένα στις 3 Απριλίου του 1945, ο Στάλιν μαζί με τον Γκεόργκι Ζούκοφ και τον Ιβάν Κόνιεφ, ύστερα από σύσκεψη και υποβολή των εισηγήσεων των δύο τελευταίων στον ηγέτη της ΕΣΣΔ, κατέστρωσαν τα τελικά σχέδια της μάχης του Βερολίνου. Στο τέλος της σύσκεψης αποφασίστηκε ως ημερομηνία έναρξης της μάχης του Βερολίνου η 16η Απριλίου. Η ημερομηνία αυτή αποτελούσε άκρως απόρρητη πληροφορία και για το λόγο αυτό ανακοινώθηκε στους δύο στρατάρχες προφορικά. Ο Γκεόργκι Ζούκοφ και ο Ιβάν Κόνιεφ, έσπευσαν να μεταβούν στις διοικήσεις των μετώπων τους. Μολονότι το διάστημα που μεσολαβούσε έως την έναρξη της μάχης ήταν πολύ μικρό, έπρεπε απαραίτητα να χρησιμοποιηθεί για την αναδιοργάνωση και ενίσχυση των σοβιετικών δυνάμεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλές από τις μεραρχίες τυφεκιοφόρων του στρατάρχη Ζούκοφ, αριθμούσαν μόλις 3.200 άνδρες, τη στιγμή που η κανονική σύνθεση τους προέβλεπε 10.000 – 12.000 άνδρες.
Στις όχθες του ποταμού Όντερ, του τελευταίου φυσικού εμποδίου πριν από το Βερολίνο, παρατάχθηκαν 140 σοβιετικές μεραρχίες, κατανεμημένες σε 20 στρατιές, οι οποίες αριθμούσαν 1.593.800 άνδρες, 6.300 άρματα μάχης και 22.000 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων. Η τεράστια αυτή δύναμη κρούσης υποστηριζόταν από 8.400 αεροσκάφη. Εναντίον του Βερολίνου επρόκειτο να επιτεθούν τρία σοβιετικά μέτωπα: το 1ο Μέτωπο της Λευκορωσίας υπό τον στρατάρχη Ζούκωφ, το 1ο Μέτωπο της Ουκρανίας υπό τον στρατάρχη Ιβάν Κόνιεφ και το 2ο Μέτωπο της Λευκορωσίας υπό τον στρατάρχη Κονσταντίν Ροκοσόφσκυ.
Εντωμεταξύ στις 6 Ιουνίου του 1944 γίνεται η απόβαση στη Νορμανδία(περιοχή στα παράλια της Γαλλίας). Αντικειμενικός σκοπός της απόβασης ήταν να δημιουργήσει ένα προγεφύρωμα από την Καν έως το Χερβούργο, μέσω του οποίου οι Σύμμαχοι θα περνούσαν στρατεύματα από τη Μεγάλη Βρετανία στην ηπειρωτική Ευρώπη. Η Μάχη της Νορμανδίας που ακολούθησε, τελείωσε στις 19 Αυγούστου 1944, όταν τα Συμμαχικά στρατεύματα πέρασαν τον Σηκουάνα. Επικεφαλής του όλου εγχειρήματος είχε οριστεί ο Αμερικανός αρχιστράτηγος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.
Η αρχική επίθεση έγινε σε δυο φάσεις: Κατά τα μεσάνυχτα 5ης προς 6η δυο Αμερικανικές αερομεταφερόμενες μεραρχίες και μια Βρετανική έπεσαν στα μετόπισθεν και την αυγή ακολούθησε αμφίβια απόβαση Συμμαχικών δυνάμεων που ξεκίνησε κατά τις 6:30. Η διεξαγωγή της απόβασης απαίτησε τη μεταφορά στρατευμάτων και υλικού από την Αγγλία και την Ουαλία με μεταγωγικά αεροπλάνα και πλοία, καθώς και υποστήριξη πυρών από αέρα και θάλασσα. Έγιναν επίσης ναυτικές επιχειρήσεις αντιπερισπασμού και παρενόχλησης προκειμένου να μην επέμβει το Γερμανικό Ναυτικό στις περιοχές που θα γινόταν η απόβαση, ενώ η θάλασσα της Μάγχης αποναρκοθετήθηκε από τις γερμανικές νάρκες και ποντίσθηκαν νέες.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι, από τους οποίους οι 195.700 ήταν το προσωπικό των Συμμαχικών σκαφών. Η απόβαση έλαβε χώρα στη χερσόνησο Κοταντέν, την ανατολική όχθη του ποταμού Ορν και τον κόλπο του Σηκουάνα, σε πέντε παραλίες με τα κωδικά ονόματα Gold Beach, Juno Beach, Omaha Beach, Sword Beach και Utah Beach. Θεωρήθηκε ότι ολοκληρώθηκε στις 30 Ιουνίου 1944, όταν πια είχε εδραιωθεί το προγεφύρωμα των Συμμάχων. Μέχρι τότε είχαν συνολικά μεταφερθεί 850.000 άνδρες, 148.000 οχήματα και 570.000 τόννοι προμηθειών στις γαλλικές ακτές από 7.000 πλοία, από τα οποία μόλις 59 βυθίστηκαν.
Οι Γερμανικές δυνάμεις σε αριθμούς
Έως τις αρχές Δεκεμβρίου του 1944, οι Σοβιετικοί είχαν ολοκληρώσει την κατάληψη της Πολωνίας και είχαν εισβάλει στην Ανατολική Πρωσία. Για την αντιμετώπισή τους οι Γερμανοί διέθεταν 99 ετοιμοπόλεμες μεραρχίες, ενώ άλλες 38, υπό τον στρατηγό Βάιλερ, βρίσκονταν στην Ουγγαρία, στα περίχωρα της Βουδαπέστης, που απειλείτο από τους Σοβιετικούς. Οι επίλεκτες μονάδες των Waffen SS, μάλιστα, όπως η 1η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ «Leibstandarte Adolf Hitler», η 2η Μεραρχία «Das Reich» και η 3η Μεραρχία «Totenkopf», αντί να υπερασπίζονται τα πάτρια εδάφη, μάχονταν στο πλευρό των απρόθυμων και δύσπιστων Ούγγρων συμμάχων τους. Παρά τις παραινέσεις του στρατηγού Χάιντς Γκουντέριαν για αποστολή περισσότερων ενισχύσεων στο Ανατολικό Μέτωπο, ο Χίτλερ αποφάσισε να αποσύρει 62 μεραρχίες, τις οποίες χρησιμοποίησε στη μάχη του θύλακα των Αρδεννών, με αποτέλεσμα να παραμείνουν εκεί μόνο 37 μεραρχίες σύνθεσης.
Στις αρχές του 1945, μία γερμανική μεραρχία πεζικού αριθμούσε 10.500 άνδρες, ενώ μία μεραρχία πάντσερ αποτελείτο από 95 άρματα μάχης. Οι μονάδες, όμως, που έλαβαν μέρος στη μάχη του Βερολίνου ήταν στην πλειοψηφία τους καταπονημένες και μειωμένης σύνθεσης. Παρόλα αυτά, στις αρχές Μαρτίου, με διαταγή του Χίτλερ, δημιουργήθηκε η Ομάδα Στρατιών «Βιστούλας» (η ονομασία αυτή προκαλεί απορία, καθώς οι γερμανικές δυνάμεις απείχαν εκατοντάδες χιλιόμετρα από τον ποταμό Βιστούλα, το παλαιό σύνορο Πολωνίας-Πρωσίας). Ο σχηματισμός αυτός αποτελείτο από την 3η Στρατιά Πάντσερ, υπό τον στρατηγό Χάσο φον Μαντόιφελ, ο οποίος μετά τον Γκουντέριαν και τον Ρόμμελ, θεωρείτο ο καλύτερος ίσως στρατηγός τεθωρακισμένων του Γερμανικού Στρατού, ενώ στο παρελθόν είχε διοικήσει την επίλεκτη Μεραρχία «Grossdeutschland», και την 9η Στρατιά υπό τον τραχύ αλλά ικανό στρατηγό Τέοντορ Μπούσε. Διοικητής της Ομάδας Στρατιών «Βιστούλας» ήταν ο ικανότατος και με μεγάλη εμπειρία στο Ανατολικό Μέτωπο στρατηγός Γκόταρντ Χάινριτσι.
Στα νότια της Ομάδας Στρατιών «Βιστούλας» βρισκόταν η Ομάδα Στρατιών «Κέντρο», η οποία προστάτευε τη δίοδο προς τη νότια Γερμανία και τη Βαυαρία και τελούσε υπό τις διαταγές του ευνοούμενου στρατηγού του Χίτλερ, του σκληροτράχηλου αλλά με περιορισμένη στρατηγική αντίληψη στρατάρχη Φέρντιναντ Σαίρνερ.
Στην περιοχή του ποταμού Έλβα, απέναντι από τις εμπροσθοφυλακές των Αμερικανών, είχε παραταχθεί η 12η Στρατιά υπό τον στρατηγό Βάλτερ Βενκ, η οποία περιελάμβανε υπολείμματα διαφόρων μονάδων και αριθμούσε μόλις 55.000 άνδρες. Η στρατιά αυτή αποτελούσε την τελευταία ελπίδα του Χίτλερ για τη σωτηρία του Βερολίνου. Κατά τη διάρκεια της μάχης ο Φύρερ διέταξε τη 12η Στρατιά να σπεύσει προς ενίσχυση της φρουράς της πρωτεύουσας του Γ΄ Ράιχ, κάτι που δεν κατέστη δυνατό νωρίτερα από τις 2 Μαΐου 1945, όταν η μάχη είχε πλέον κριθεί υπέρ των Σοβιετικών.
Η πλειοψηφία των Γερμανών στρατιωτών και πολιτών πολέμησε απελπισμένα, προσπαθώντας να διασώσει το Βερολίνο από τις «ορδές των Μογγόλων κατακτητών» όπως έλεγε η προπαγάνδα των Ναζί. Πολλοί γνώριζαν εκ των προτέρων ότι ήταν καταδικασμένοι, εν τούτοις αγωνίσθηκαν υπέρ βωμών και εστιών. Οι ξένοι εθελοντές (Σουηδοί, Νορβηγοί, Γάλλοι, Ισπανοί) πολέμησαν με γενναιότητα, υπερασπιζόμενοι την ιδεολογία τους, ως νέοι σταυροφόροι, αυτή τη φορά κατά του μπολσεβικισμού. Πολλοί πάλι μάχονταν με την ελπίδα ότι θα επενέβαιναν οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί, καταλαμβάνοντας πρώτοι το Βερολίνο. Δεν ήξεραν όμως, ότι οι αποφάσεις για τη διανομή των εδαφών της Γερμανίας είχαν ήδη ληφθεί από τους Συμμάχους στη Διάσκεψη της Γιάλτας το Φεβρουάριο του 1945.
Τα γεγονότα της Μάχης του Βερολίνου
16-19 Απριλίου 1945: Βομβαρδισμός του Βερολίνου από Σοβιετικά πυροβόλα και εκτοξευτές ρουκετών «Κατιούσα» (Katyusha), παράλληλα ξεκινά η επίθεση του 1ου και 2ου Λευκορωσικού Μετώπου.
20 Απριλίου 1945: Οι βομβαρδισμοί του Βερολίνου συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, ενώ ο Χίτλερ από τις 16 Ιανουαρίου 1945 βρίσκεται στο καταφύγιό του στα υπόγεια της Καγκελαρίας με το επιτελείο του, τους πιστούς ακολούθους του και τη μέλλουσα σύζυγό του.
21 Απριλίου 1945: Ο Χίτλερ αναλαμβάνει ο ίδιος τη στρατιωτική διοίκηση του Βερολίνου. Αποφασίζει την οχύρωση της πόλης. Το Βερολίνο και τα προάστιά του χωρίστηκαν σε 8 τομείς άμυνας. Ο έλεγχος των 7 εσωτερικών τομέων ήταν υπό τις διαταγές του στρατηγού Χέλμουτ Βάϊτλινγκ, ενώ τον 8ο είχε αναλάβει ο υποστρατηγός (Brigadeführer) των SS Μόνκε (Wilhelm Mohnke). Οι μόνες διαθέσιμες δυνάμεις για την υπεράσπιση του Βερολίνου είναι η 18η και η 20η μεραρχία Γρεναδιέρων που αποτελούνταν από Γάλλους εθελοντές SS, η τεθωρακισμένη μεραρχία των SS Nordland που αποτελούνταν από Νορβηγούς εθελοντές SS, ένα τάγμα πεζικού της διαλυμένης μεραρχίας των SS Καρλομάγνος (Γάλλοι εθελοντές), κατάλοιπα της μεραρχίας «Αθούλ» (Ισπανοί εθελοντές) ενώ παράλληλα με αυτές τις δυνάμεις, υπήρχαν 8 τάγματα χαμηλής μαχητικότητας της Εθνοφυλακής (Volksturm) και μερικές χιλιάδες πλημμελώς εξοπλισμένων μελών της Χιτλερικής Νεολαίας.
22 Απριλίου 1945: Οι προφυλακές των Σοβιετικών βαδίζουν μέσα στο Βερολίνο, προετοιμάζοντας το έδαφος για την εισβολή των οκτώ στρατιών του Ζούκωφ και των 7 στρατιών του Κόνιεφ. Οι Σοβιετικοί ανέρχονταν σε 1.285.000 στρατιώτες, 14.600 πυροβόλα και 2.130 τανκς. Συντρίβει τις δυνάμεις των 5 πρώτων τομέων άμυνας του στρατηγού Χέλμουτ Βάιτλινγκ, το 3ο σώμα τεθωρακισμένων του στρατηγού Ρυμπάλκο με αποτέλεσμα να προελάσει 60 χιλιόμετρα μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
23-28 Απριλίου 1945: Η προέλαση των Σοβιετικών συνεχίζεται συντρίβοντας όλες τις εναπομείνασες δυνάμεις αντίστασης των Γερμανών. Ο Χίτλερ ελπίζει ότι αν η στρατιά του Βενκ φύγει από τον Έλβα και έρθει στο Βερολίνο, ο Ζούκωφ θα συντριβεί. Στέλνει διαταγή στον Βενκ να βαδίσει στην πόλη, και να καταφέρει ένα αποφασιστικό χτύπημα στον Κόκκινο Στρατό, αλλά, αν και η διαταγή του επιδόθηκε από τον στρατάρχη Βίλχελμ Κάιτελ, δεν εκτέλεσε την εντολή του Χίτλερ για μια σειρά από στρατηγικούς λόγους.
Ο αρχηγός της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας (Luftwaffe) Χέρμαν Γκαίρινγκ με μήνυμά του ζητά από τον Χίτλερ να του μεταβιβάσει τις εξουσίες του Φύρερ. Ο Χίτλερ γίνεται έξαλλος και διατάσσει τη σύλληψη του με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και ακολουθεί ο αρχηγός της SS Χάινριχ Χίμλερ. Στις 28 Απριλίου ο Χίτλερ μαθαίνει ότι ο Μπενίτο Μουσολίνι εκτελέστηκε από Ιταλούς αντιφασίστες και, μη θέλοντας να πέσει ζωντανός στα χέρια των Σοβιετικών, αποφασίζει την αυτοκτονία του.
30 Απριλίου 1945: Οι Σοβιετικοί έχουν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από την Καγκελαρία, και παράλληλα πολιορκείται και το Ράιχσταγκ. Στις 3:30΄ το μεσημέρι, ο Χίτλερ και η σύζυγός του Εύα Μπράουν αυτοκτόνησαν, η μεν Μπράουν με κάψουλα υδροκυανίου, ο δε Χίτλερ αυτοπυροβολήθηκε στον κρόταφο. Τα πτώματα τους κάηκαν και ό,τι απέμεινε τάφηκε στον κήπο της Καγκελαρίας στον λάκκο που είχε ανοίξει μια οβίδα.
Το βράδυ της 30ης Απριλίου γύρω στις 22:50 μια μικρή ομάδα Σοβιετικών λοχίων ανεβαίνουν στην ταράτσα του κτιρίου και υψώνουν τη Σοβιετική σημαία, ο λοχίας που τοποθέτησε τη σημαία σε ένα από τα αγάλματα της ταράτσας του Ράιχσταγκ ήταν ο Μιχαήλ Μίνιν. Η σκηνή επαναλήφθηκε την επόμενη μέρα, 1η Μαΐου για να εκδοθεί σε φωτογραφία με άλλους πρωταγωνιστές.
Στις 30 Απριλίου 1945 και ενώ οι Σοβιετικοί είχαν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από την Καγκελαρία ως αποτέλεσμα της Μάχης του Βερολίνου, ο Χίτλερ αυτοκτονεί και οι επιζώντες διάδοχοί του υπογράφουν την άνευ όρων συνθηκολόγηση.
Η υπογραφή της συνθηκολόγησης έγινε στις 9 Μαΐου 1945, ώρα 0.43 π.μ.Την ανώτατη γερμανική στρατιωτική διοίκηση εκπροσώπησαν ο στρατάρχης Κάιτελ, ο ναύαρχος Φρίντερμπουργκ και ο στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ.
Την αντιπροσωπεία της αντιχιτλερικής συμμαχίας αποτέλεσαν: από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκωφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, από μέρους των ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και από τη Γαλλία ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινύ. Ύστερα από αυτή την εξέλιξη ο μεγαλύτερος και πιο αιματηρός πόλεμος που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα τερματίζεται στην Ευρώπη.
Εκείνη η ημέρα γιορτάζεται τουλάχιστον στις δυνάμεις που συμμετείχαν στον πόλεμο ως η ημέρα νίκης ενάντια στον φασισμό και τον Ναζισμό
Ιστορική σημείωση: Θα πρέπει να πούμε ότι στην απόβαση της Νορμανδίας συμμετείχαν δύο Ελληνικά πλοία του τότε Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού, οι κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριεζής», με πλήρωμα 155 ανδρών. Κυβερνήτης του πρώτου πλοίου ήταν ο Πλωτάρχης Γεώργιος Παναγιωτόπουλος και του δεύτερου ο Δημήτριος Κιοσσές, μετέπειτα ναύαρχος και Αρχηγός του Γεν. Επιτ. Ναυτικού. Ο ύπαρχος του «Κριεζής» Γρηγόριος Παυλάκης τιμήθηκε το 2004 με τον τίτλο του Ιππότη της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας σε επετειακή τελετή που έγινε στη Γαλλία.
Σχόλιο: Για να πραγματοποιήσει τις ιδέες του, ο Αδόλφος Χίτλερ ξεκίνησε έναν Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε 55 εκατομμύρια ανθρώπους, από τους οποίους τα 20 εκατομμύρια ήταν Σοβιετικοί. Ακόμα περισσότεροι στρατιώτες και πολίτες, εξαιτίας της πολιτικής του, τραυματίστηκαν, έμειναν άστεγοι, απελάθηκαν, εξορίστηκαν ή φυλακίστηκαν. Συνέπειες του πολέμου ήταν η διάλυση του γερμανικού κράτους, η καταστροφή ενός μεγάλου τμήματος της Ευρώπης, η ηγεμονία για 40 χρόνια της ΕΣΣΔ στην Ανατολική Ευρώπη και η διαίρεση της Γερμανίας και της Ευρώπης σε δύο αντίθετα, εχθρικά στρατόπεδα, μέχρι το 1989-1990.
