Οι ελληνικές βουλευτικές εκλογές του 2009 διεξήχθησαν πρόωρα, κατόπιν αιφνίδιας διάλυσης της Βουλής και έκδοσης του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος 127/2009 στις 4 Οκτωβρίου. Οι εκλογές διεξήχθησαν σύμφωνα με τον τελευταίο εκλογικό νόμο 3231/2004, βάσει του οποίου το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται με 40 έδρες.
Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν νίκη του κόμματος του ΠΑΣΟΚ, με πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου, με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες (από σύνολο 300) και σχηματισμός κυβέρνησης από τον ίδιο.
Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών ανακοινώθηκε αιφνίδια από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος στις 2 Σεπτεμβρίου του 2009. Ο πρωθυπουργός τότε επικαλέστηκε ως λόγους για την απόφασή του:
- Τη δυσχερή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008.
- Ακόμα κυριότερα όμως, την άρνηση του ΠΑΣΟΚ να συνεργαστεί στο θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Συγκεκριμένα, ο Γιώργος Παπανδρέου είχε δηλώσει επίσημα από το καλοκαίρι του 2009 ότι τον Φεβρουάριο του 2010 δε θα ψήφιζε τον Κάρολο Παπούλια, αποκλειστικά και μόνο για να προκαλέσει πτώση της κυβέρνησης, και μετά τις εκλογές θα τον ψήφιζε.
Όπως τόνισε μάλιστα ο Καραμανλής, «η χώρα δεν αντέχει, ειδικά στη σημερινή συγκυρία, μία προεκλογική περίοδο μέχρι το Φεβρουάριο, η οποία θα απέβαινε καταστροφική για την οικονομία μας». Μία μέρα πριν, γύρω στους 40 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας του Β΄ Θερινού Τμήματος της Βουλής είχαν επιχειρήσει να συνομιλήσουν με τον πρωθυπουργό και να τον μεταπείσουν να μην προκηρύξει εκλογές. Τελικά έπειτα από παρέμβαση του Γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ. η κίνηση δεν ολοκληρώθηκε.
Την επόμενη μέρα, ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, για να του ζητήσει τη διάλυση της Βουλής και τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών ορίστηκε ο Σπύρος Φλογαΐτης. Λίγες ώρες μετά την προκήρυξη των εκλογών, ο Μιχάλης Λιάπης, πρώην υπουργός της Νέας Δημοκρατίας, ανακοίνωσε την απόφαση του να μη συμμετάσχει στις εκλογές χαρακτηρίζοντάς τες ως «ιστορικό λάθος για τη χώρα και ατόπημα για την παράταξη». Επίσης από τους εν ενεργεία βουλευτές δεν έλαβαν μέρος στις εκλογές η πρώην Πρόεδρος της Βουλής, Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη, οι Αλέκος Παπαδόπουλος και ο Άκης Τσοχατζόπουλος, πρώην υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, ο Χρήστος Βερελής, ο οποίος είχε παραιτηθεί λίγους μήνες πριν και δεν συμπεριελήφθη στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ. Επίσης την αποχώρησή του ανακοίνωσε ο Θεόδωρος Ρουσόπουλος και ο Γιώργος Βουλγαράκης. Ο τελευταίος ανακοίνωσε την απόφασή του με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό. Οι δύο τελευταίοι βέβαια είχαν εμπλακεί στην υπόθεση του Βατοπεδίου.
Στις 6 Σεπτεμβρίου ο Αλέκος Αλαβάνος ανακοίνωσε επίσης την αποχή του από τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Στις 11 Σεπτεμβρίου, ανακοινώθηκε από το ΠΑΣΟΚ ότι δε θα συμπεριληφθεί στα ψηφοδέλτια ο πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση αυτή, ο στενός συνεργάτης του Κώστα Σημίτη και πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ και πολιτευτής στο νομό Πέλλας, Γιώργος Πασχαλίδης απέσυρε την υποψηφιότητα του από τα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες πριν την τελική συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής Εκλογικού Αγώνα της Νέας Δημοκρατίας για το καθορισμό των ψηφοδελτίων, ο πρώην υπουργός Βασίλης Μαγγίνας ανακοίνωσε ότι δε θα είναι υποψήφιος βουλευτής. Το βράδυ της ίδιας μέρας ανακοινώθηκαν τα ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας από τα οποία τέθηκαν εκτός ο πρώην Υφυπουργός Πέτρος Δούκας και οι πρώην Υπουργοί Αριστοτέλης Παυλίδης και Σάββας Τσιτουρίδης, τα ονόματα των οποίων εμπλέχθηκαν σε πολιτικά σκάνδαλα.
Όσον αφορά τους επικεφαλής των ψηφοδελτίων Επικρατείας, η Νέα Δημοκρατία επέλεξε τον Γιώργο Σουφλιά, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. τον Γιάννη Ραγκούση, το Κ.Κ.Ε. τον Κώστα Καζάκο, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. τον Βασίλη Μουλόπουλο, ο ΛΑ.Ο.Σ., πρώην διοικητή της ΕΥΠ, Ιωάννη Κοραντή, και οι Οικολόγοι Πράσινοι την Μαρία Καλλή-Πίνιου.
Τα κόμματα που είχαν υποβάλει αίτηση προς τον Άρειο Πάγο, ώστε να συμμετάσχουν στις εκλογές, ήταν με αλφαβητική σειρά τα εξής 23:
- Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή (ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.)
- Δημοκρατική Αναγέννηση
- Δημοκρατικοί
- Έλληνες Οικολόγοι
- Ένωση Κεντρώων
- Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα-Tροτσκιστές (Ε.Ε.Κ.-Τροτσκιστές)
- Καπνιστικές Ομάδες για την Τέχνη και την Εικαστική Συγκρότηση (Κ.Ο.Τ.Ε.Σ.) (μόνο στην Α’ Αθήνας)
- Κοινωνία Πολιτική Παράταξη συνεχιστών του Καποδίστρια
- Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Κ.Κ.Ε.)
- Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (μαρξιστικό-λενινιστικό) (Κ.Κ.Ε. μ-λ)
- Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑ.Ο.Σ.)
- Λαϊκός Σύνδεσμος-Χρυσή Αυγή
- Μαρξιστικό-Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Μ-Λ Κ.Κ.Ε.)
- Νέα Δημοκρατία (Ν.Δ.)
- Οικολόγοι Πράσινοι
- Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (Ο.Α.Κ.Κ.Ε.)
- Παλαιά Δημοκρατία (μόνο στη Β’ Αθήνας)
- Παναγροτικό Εργατικό Κίνημα Ελλάδος, Χαρίζω Οικόπεδα, Χαρίζω Χρέη (ΠΑ.Ε.Κ.Ε.) (μόνο στη Β’ Αθήνας)
- Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
- Περιφερειακή Αστική Ανάπτυξη (Π.Α.Α.) (μόνο στη Β’ Αθήνας)
- Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.)
- Φίλοι του Ανθρώπου (μόνο στη Β’ Αθήνας)
- Φως-Αλήθεια-Δικαιοσύνη (μόνο στην Α’ και Β’ Αθήνας)
Για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι πρώτες εκλογές με τον Αλέξη Τσίπρα πρόεδρο, ενώ ενδιαφέρον έχει να πούμε ότι τα κόμματα ΜΕ.Ρ.Α και ΕΝ.ΑΝΤΙ.Α ενώσαν τις δυνάμεις τους φτιάχνοντας την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που συγκροτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2009. Σύμφωνα με την πολιτική διακήρυξη του σχηματισμού, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ «γεννήθηκε μέσα από δεκάδες συνελεύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε όλη την Ελλάδα, αμέσως μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, ύστερα από κάλεσμα οργανώσεων της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς».
Στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ συμμετείχαν αριστερές οργανώσεις και πολιτικά ανένταχτα άτομα από όλη την Ελλάδα. Οι οργανώσεις/συνιστώσες που συμμετείχαν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ ήταν η Αριστερή Συσπείρωση, η Αριστερή Ανασύνθεση το ΕΚΚΕ, το ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση, η Νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση (ΝΚΑ), οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, η κομμουνιστική ανανέωση και το ΣΕΚ.
| ΚΟΜΜΑ | ΨΗΦΟΙ | ΠΟΣΟΣΤΟ | ΕΔΡΕΣ |
| ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ | 3.012.542 | 43,92% | 160 |
| ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ | 2.295.719 | 33,47% | 91 |
| ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ | 517.249 | 7,54% | 21 |
| ΛΑΪΚΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ | 386.205 | 5,63% | 15 |
| ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ | 315.665 | 4,60% | 13 |
| ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ | 173.589 | 2,53% | |
| ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ | 30.784 | 0,45% | |
| ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ | 24.687 | 0,36% | |
| ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ | 19.993 | 0,29% | |
| ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ | 19.624 | 0,29% | |
| ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ | 18.296 | 0,27% | |
| ΚΟΙΝΩΝΙΑ | 10.690 | 0,16% | |
| ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ (μ-λ) | 10.480 | 0,15% | |
| ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΙ | 7.600 | 0,11% | |
| Μ-Λ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ | 5.219 | 0,08% | |
| ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ | 4.537 | 0,07% | |
| ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ | 1.665 | 0,02% | |
| ΠΑΕΚΕ | 1.375 | 0,02% | |
| ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ | 1.355 | 0,02% | |
| ΦΩΣ, ΑΛΗΘΕΙΑ,ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ | 871 | 0,01% | |
| ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ | 276 | 0,00% | |
| ΕΓΚΥΡΑ | 6.858.421 | 97,36% | |
| ΑΚΥΡΑ | 142.916 | 2,03% | |
| ΛΕΥΚΑ | 43.269 | 0,61% | |
| ΣΥΝΟΛΟ | 7.044.606 | 70,95% | 300 |
| ΑΠΟΧΗ | 2.884.459 | 29,05% | |
| ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ | 9.929.065 | 100,00% |
Σχόλιο για αυτές τις εκλογές
Αυτές ήταν οι τελευταίες εκλογές της προμνημονιακής περιόδου και ουσιαστικά η αρχή του τέλους για την λεγόμενη μεταπολιτευτική περίοδο 1974-2010, που ακολούθησε την πτώση της δικτατορίας του 1974. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δήλωσε ότι, καθώς οι πολίτες δεν ενέκριναν την πολιτική των αναγκαίων αποφάσεων για τις χρόνιες αδυναμίες της οικονομίας μας και την έξοδό της από την οικονομική κρίση με τις μικρότερες συνέπειες, σεβόμενος την απόφασή τους, δρομολογεί τις διαδικασίες για την εκλογή νέου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας.
Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας έγινε λίγο αργότερα ο Αντώνης Σαμαράς ενώ ο Γεώργιος Παπανδρέου παραιτήθηκε από πρωθυπουργός στις 11 Νοεμβρίου του 2011 για να σχηματιστεί η κυβέρνηση Παπαδήμου με συνεργασία του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑ.Ο.Σ. Η Κυβέρνηση Παπαδήμου ορκίστηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011 με τη συμμετοχή σε αυτή 35 στελεχών της προηγούμενης Κυβέρνησης Παπανδρέου, έξι στελεχών από τη Νέα Δημοκρατία και τεσσάρων από το ΛΑΟΣ.
Η θητεία της έληξε στις 17 Μαΐου 2012 μετά την πρώτη εκλογική αναμέτρηση του 2012. όπου με την παραίτησή της, ανέλαβε καθήκοντα η υπηρεσιακή κυβέρνηση Πικραμμένου. Η κυβέρνηση Πικραμμένου ήταν αυτή που οδήγησε σε νέες εκλογές την χώρα τον Ιούνιο του 2012 (δεύτερη εκλογική αναμέτρηση), όπου έγινε πρωθυπουργός ο Αντώνης Σαμαράς.
