Νέα στοιχεία για τον σεισμό στη Σάμο το 2020 έφερε η έρευνα τριών επιστημόνων από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Στις 30 Οκτωβρίου του 2020, σεισμός 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ταρακούνησε το νησί της Σάμου. Από την ισχυρή δόνηση, κατέρρευσαν κτίρια με αποτέλεσμα τον θάνατο δύο παιδιών και τον τραυματισμό εννέα ανθρώπων. Τον σεισμό ακουλούθησε τσουνάμι, το οποίο έπληξε τα σπίτια που βρίσκονταν κοντά στη θάλασσα.
Οι επόμενες ώρες στο νησί ήταν δύσκολες καθώς υπήρξε έντονη μετασεισμική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέσα στις επόμενες 24 ώρες, είχαν εκδηλωθεί πάνω από 70 μετασεισμοί. Περισσότερα από 300 σπίτια χαρακτηρίστηκαν προσωρινά «μη κατοικήσιμα».
Οι Δήμοι Ανατολικής και Δυτικής Σάμου της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου κηρύχθηκαν σε κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας για έξι μήνες.
Σύμφωνα με την έρευνα, ο πιο πρόσφατος ιστορικός σεισμός στη Σάμο καταγράφηκε το 1766, ενώ ανάμεσα στο 1700 και το 1799, οκτώ σεισμοί είχαν πλήξει το νησί.
Τι έδειξε η έρευνα για τη θέση του νησιού μετά τον σεισμό
Όπως αναφέρει η έρευνα, στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού έχει παρατηρηθεί ανύψωση, η οποία συνέβη σταδιακά από σεισμούς που έγιναν στο παρελθόν.Αυτό μαρτυρούν τα σημάδια στους βράχους που άφησαν οι παλίρροιες.
Αντίθετα, στη νοτιοανατολική ακτή, σημειώθηκε καθίζηση με βάση την ύπαρξη βυθισμένων γεωλογικών, γεωμορφολογικών και αρχαιολογικών δεικτών.
Οι τοποθεσίες που είχαν εξεταστεί το 2015, μελετήθηκαν ξανά το 2020 ωστέ να διαπιστωθεί αν υπήρξαν αλλαγές μετά τον σεισμό του Οκτωβρίου. Τα αποτελέσματα αποτυπώθηκαν σε έναν χάρτη που δείχνει πόσο άλλαξε το νησί μετά τη σεισμική δόνηση.
Στον παραπάνω χάρτη φαίνεται το μέγεθος της ανύψωσης κατά μήκος της παράκτιας ζώνης της Σάμου, από συγκριτικές μετρήσεις μεταξύ του 2015 και του 2020. Οι κόκκινοι αριθμοί αντιστοιχούν στο μέγεθος της ανύψωσης που έγινε μετά τον σεισμό σε cm. Όπου δεν υπάρχουν κόκκινοι αριθμοί, δεν υπήρξε καμία αλλαγή στο υψόμετρο.
Παράδειγμα αποτελεί το σημείο SA1 στον χάρτη. Πρόκειται για τοποθεσία που βρίσκεται 3 χλμ ανατολικά του χωριού Συκιά, στο νοτιότερο τμήμα της Σάμου. Εκεί, βρέθηκαν σημάδια στους βράχους από τη στάθμη της θάλασσας όπως ήταν πριν τον σεισμό. Το 2020 παρατηρήθεκε ανύψωση 23 cm.
Άλλο ένα παράδειγμα είναι το σημείο SA10 που βρίσκεται ένα χιλιόμετρο ανατολικά του χωριού Ποσειδώνιο. Το 2015 παρατηρήθηκε καθίζηση 30 cm. Με βάση τα χαρακτηριστικά της περιοχής, το επίπεδο της θάλασσας βρισκόταν στο σημείο κορυφής από έναν έως οκτώ αιώνες πριν «πνιγεί» από τη στάθμη του νερού. Το 2020 η καθίζηση μειώθηκε κατά 17 cm επομένως υπήρξε ανύψωση κατά 13 cm.
Συγκρίνοντας την πρόσφατη μελέτη με δημοσιευμένες μετρήσεις από το Stiros et al., η Σάμος έχει ανυψωθεί σεισμικά αλλά με διαφορετικό μέγεθος. Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη ανύψωση σημειώθηκε στο βόρειο τμήμα, με την υψηλότερη τιμή στη βορειοδυτική άκρη του νησιού.
Παρόλο που το νότιο τμήμα της Σάμου έχει υποστεί βύθισμα λόγω σεισμών στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια του σεισμού της 30ης Οκτωβρίου 2020, ανυψώθηκε έως και 23 cm. Η ανύψωση «σβήνει» προς τα ανατολικά-βορειοανατολικά.
Αυτό που συμπεραίνουν οι μελετητές, είναι ότι η τεκτονική επαφή μεταξύ του χωριού Βουρλιώτες και της λεκάνης του χωριού Μυτιληνίοι έχει λειτουργήσει ως σεισμοτεκτονικό φράγμα, εμποδίζοντας το νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού από την υψηλή ανύψωση, τιμές που παρατηρούνται στα βόρεια.
Περαιτέρω πληροφορίες στο Samosvoice.gr
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Marine science and engineering από τις καθηγήτριες Νίκη Ευελπίδου, Ελεάνα Καρκάνη και από τον ερευνητή Ισίδωρο Καμπόλη, με τίτλο Relative Sea Level Changes and Morphotectonic Implications Triggered by the Samos Earthquake of 30th October 2020.
