Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
Γιόσωνας, έχετε ακούσει ξανά αυτό το όνομα; Μάλλον όχι. Ιάσονας; Μάλλον ναι. Κι αυτό γιατί όλοι γνωρίζουμε την Αργοναυτική εκστρατεία, τον αρχηγό της Ιάσονα και το μυθικό σκάφος του την Αργώ.
Πάμε λοιπόν, να γνωρίσουμε και τον Γίοσωνα; Πάμε Χίο.
Χίος, Βόρεια Χίος και με πληθυσμό μόλις 20 κατοίκων , σε οδική απόσταση 33 περίπου χιλιομέτρων βόρεια από την πόλη της Χίου συναντάμε τον Γιόσωνα ένα μικρό παραλιακό οικισμό.
Κοντινότερος οικισμός είναι ο Ναγός, 1 χιλιόμετρο προς τα νοτιοανατολικά. Κοντινότερο σημαντικό χωριό όμως είναι το Μάρμαρο, 3,5 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή, επίσης προς τα νοτιοανατολικά. Ως παραθαλάσσιος οικισμός, ο Γιόσωνας έχει οικονομία που βασίζεται στον θερινό τουρισμό, με μικρή γεωργική παραγωγή. Η πλατιά παραλία του, με λεία σκουρόχρωμα βότσαλα, είναι ανοικτή στο Αιγαίο και τα νερά είναι μάλλον βαθιά και κρύα. Στα δυτικά του Γιόσωνα υπάρχει μεγάλο φαράγγι, ένα από τα πιο θεαματικά της Χίου. Ο χείμαρρος του πηγάζει ψηλά στις πλαγιές του βουνού Πεληναίου, του ψηλότερου της νήσου, και εκβάλλει στην παραλία του Γιόσωνα.
Ο Γιόσωνας άγνωστος ακόμη και σε …Χιώτες οικισμός με μοναδική ομορφιά, ποταμάκια, φαράγγι και το απάνεμο λιμάνι…
Λιμάνι που … ήρθε κι έριξε άγγυρα η ΑΡΓΩ. Ναι, η Αργώ Ο Ιάσονας στον δρόμο του-ναυτική πορεία- για την Κοχλίδα και τους θησαυρούς της έκανε μια στάση –κακοκαιρία ; ή τροφοδοσία;-, εδώ σ’αυτό το λιμανάκι της Χίου. Που το ξέρουμε; Δεν το γράφει κανένα βιβλίο όμως υπάρχει το όνομα: Γιόσωνας Το όνομα «Γιόσωνας» ετυμολογείται από το «Ιάσονας»: Σύμφωνα με κάποιον θρύλο, ο μυθικός αυτός ήρωας πέρασε από την παραλία αυτή κατά την Αργοναυτική Εκστρατεία.
Είναι αξιοσημείωτο πως ο μικρός αυτός όρμος διατηρεί το ίδιο όνομα -σύμφωνα με τους ιστορικούς συγγραφείς -,από την αρχαιότητα. Αυτό είναι ισχυρό επιχείρημα για το αληθές της ιστορίας μας ότι δηλαδή πέρασε η Αργώ από εδώ κι οι κάτοικοι προς τιμήν του αρχηγού της Αργοναυτικής εκστρατείας έδωσαν το όνομα του στο λιμάνι τους.Κι οι επόμενες γενιές μετέφεραν προφορικά –μύθοι- την ιστορία στους απογόνους τους. Κι έμεινε διαχρονικά και το όνομα κι ο μύθος που μάλλον δεν είναι μύθος…
