Γράφει ο Στέφανος Καραπέτης
Το μακρινό 1996 (ελπίζουμε πάντα μακρινό) ήταν μια μικρή ένοπλη σύρραξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τις βραχονησίδες Ίμια, που βρίσκονται κοντά στην Κάλυμνο και αρκετά κοντά με τα τουρκικά παράλια. Έγιναν πολλά λάθη, λάθη που κόστισαν ζωές και έφεραν κοντά το ενδεχόμενο σύρραξης μεταξύ των δυο χωρών.
Δε πρέπει να ξεχνάμε τι συμβαίνει και βέβαια αυτό θα πρέπει να αποτελέσει μάθημα για το παρόν και το μέλλον. Γνωρίζω ότι οι εθνικιστές αυτές της μέρες κάνουν τις δικές τους γιορτές μνήμης, γνωρίζω ότι η κυβέρνηση έδωσε άδεια σε εγκληματικές οργανώσεις σύμφωνα με δικαστικές αποφάσεις, να γιορτάσουν.
Η κρίση των Ιμίων όμως δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα κανενός, όλοι θεωρούμε τους εαυτούς μας πατριώτες, και έτσι πρέπει να είναι. Γεννηθήκαμε στην Ελλάδα από Έλληνες γονείς, πήραμε την ελληνική παιδεία, μάθαμε αυτή την πλούσια και αρχαία γλώσσα και πονάμε όπως όλοι όταν η χώρα μας δεν παέι καλά, και βέβαια χαιρόμαστε όταν πάει καλά. Η πατρίδα δεν είναι πολιτική ιδεολογία είναι υποχρέωση, και σε όποιον δεν αρέσει ας πάει να βρει άλλες πατρίδες.
Ιμια 1995-1996
Η κρίση των Ιμίων ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1995 και συγκεκριμένα στις 25 Δεκεμβρίου του 1995 όταν το τουρκικό φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στην Μικρή Ίμια (Ανατολική) και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το λιμεναρχείο Καλύμνου, προκειμένου να βοηθήσει, διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο, αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και άρα οι τουρκικές αρχές είχαν την αρμοδιότητα να του προσφέρουν βοήθεια.
Στις 26 Δεκεμβρίου το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν ότι, αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε.
Στις 27 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερα θέμα με τα Ίμια.
Τελικά, στις 28 Δεκεμβρίου δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας.
Στις 29 Δεκεμβρίου το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μούγλα του νομού Μπόντρουμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία. Το γεγονός στάθηκε αφορμή να τεθεί από την Τουρκία θέμα ιδιοκτησίας των νησιών.
Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός ότι η Τουρκία εγείρει εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία στη Μικρή Ίμια στις 25 Ιανουαρίου 1996 συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου Γ. Ριόλα και δύο κατοίκους του νησιού, ενώ την επόμενη μέρα υψώθηκε η σημαία και στην άλλη βραχονησίδα.
Τα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια μετέδωσαν εικόνες με την ελληνική σημαία υψωμένη στα Ίμια, κάτι που προκάλεσε σάλο στην κοινή γνώμη της Τουρκίας. Έτσι δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη, μετέβησαν με ελικόπτερο στις 27 Ιανουαρίου στη Μικρή Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ. Το γεγονός αυτό πήρε σημαντικές διαστάσεις και βέβαια αποτέλεσε την αρχή της κρίσης
Την Κυριακή το πρωί στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού Αντωνίου κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική παραβαίνοντας την πολιτική εντολή που ήταν μόνο να υποσταλεί η τούρκικη σημαία. Το βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μικρή Ίμια από το περιπολικό Πυρπολητής προκειμένου να φυλάξουν τη σημαία κατά τις νυχτερινές ώρες και να επιστρέψουν στο σκάφος τους πριν την ανατολή του ηλίου. Το μεσημέρι της Δευτέρας ο σχεδιασμός άλλαξε και αποφασίστηκε η συνεχής φύλαξή της σημαίας, οπότε οι βατραχάνθρωποι επέστρεψαν στη βραχονησίδα.
Τη Δευτέρα το απόγευμα στις 29 Ιανουαρίου, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, έστειλε μήνυμα προς την Τουρκία ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά.
Την Τρίτη στις 30 Ιανουαρίου, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δήλωσε κατηγορηματικά μέσα στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι την επόμενη μέρα η ελληνική σημαία και ο ελληνικός στρατός θα απομακρυνθούν από τα Ίμια.
Στις 31 Ιανουαρίου και ώρα 01:40, τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια (Δυτική). Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την πληροφορία παρουσίας Τούρκων στη βραχονησίδα κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, ωστόσο η επίσημη θέση του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (vertigo). Την θέση αυτή υποστήριξε και ο πρώην αρχηγός ΓΕΝ ναύαρχος Αντώνης Αντωνιάδης, αναφέροντας μάλιστα πως η τουρκική φρεγάτα Γιαβούζ προσφέρθηκε να βοηθήσει, αλλά πήρε άμεσα από τους πιλότους του ελικοπτέρου αρνητική απάντηση.
Ωστόσο, χωρίς να έχει τεκμηριωθεί μέχρι και σήμερα επίσημα, υπάρχει διαδεδομένη στην Ελλάδα η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό είτε από τους Τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί, και ότι η αληθινή αιτία της πτώσης αποκρύφτηκε προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης υπήρξαν έντονες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να λήξει το επεισόδιο. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον ενημερώθηκε πρώτα από την Τούρκο πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ πως «Ελλάδα και Τουρκία ξεκινούν πόλεμο, επειδή δύο Τούρκοι δημοσιογράφοι και κάποιοι Έλληνες βαρκάρηδες συνεπλάκησαν σε έναν βράχο που κατοικούσε μία κατσίκα».
Ο διπλωμάτης Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ενημερωμένος από τον Αμερικανό πρόεδρο, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους δύο πρωθυπουργούς που δεσμεύτηκαν να αποσύρουν τις δυνάμεις τους και να υποστείλουν τις σημαίες. Τα πολεμικά σκάφη και οι καταδρομείς των δύο χωρών αποχώρησαν από τις βραχονησίδες το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 υπό την επίβλεψη αεροσκαφών του 6ου Αμερικανικού Στόλου της Μεσογείου.
Ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον δήλωσε σχετικά με την κρίση: Νόμιζα ότι οι βοηθοί μου αστειεύονταν όταν έλεγαν ότι η Τουρκία και η Ελλάδα θα εμπλακούν σε πόλεμο για βραχονησίδες στις οποίες δεν ζουν παρά μόνο πρόβατα. Έκανα τηλεφωνήματα με τους ηγέτες και των δύο χωρών και τους έπεισα να μην κάνουν πόλεμο για τις βραχονησίδες που κατοικούσαν κυρίως 20 πρόβατα.
Μετά το 1996, οι περισσότερες ξένες χώρες απέφυγαν επιμελώς να πάρουν μια ξεκάθαρη θέση στο ζήτημα των Ιμίων υπέρ και των δύο πλευρών. Ωστόσο, τόσο η ελληνική όσο και η τουρκική κοινή γνώμη ήταν πρόθυμοι να παρακολουθήσουν τη στάση των ξένων κυβερνήσεων για το θέμα, όπως αποδεικνύεται από λεπτομέρειες όπως η χαρτογραφική αντιμετώπιση των Ιμίων σε χάρτες που δημοσιεύουν κρατικές υπηρεσίες. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί σε αυτό το πλαίσιο στους χάρτες που δημοσιεύονται από κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.
Λίγο μετά την κρίση του 1996, η Εθνική Υπηρεσία Απεικόνισης και Χαρτογράφησης των ΗΠΑ (NIMA) αφαίρεσε το ελληνικό όνομα Βραχονησίδες Ίμια από τους χάρτες της, προσθέτοντας αντ’ αυτού μια σημείωση που έλεγε απροσδιόριστη κυριαρχία, αλλά λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1996, επανήλθε στο προηγούμενο καθεστώς και επέστρεψε στο ελληνικό όνομα. Επιπλέον, η αμερικανική κυβέρνηση πρότεινε ότι οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες πρέπει να οδηγηθούν σε ειρηνική επίλυση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η κυβέρνηση της Ιταλίας, το αρχικό συμβαλλόμενο μέρος του πρωτοκόλλου των συνόρων του 1932, δήλωσε στις 6 Φεβρουαρίου 1996 ότι θεωρούσε το πρωτόκολλο έγκυρο, υποστηρίζοντας έτσι την ελληνική θέση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στήριξε την ελληνική πλευρά στη διαμάχη για τα Ιμία και προειδοποίησε την Τουρκία να απόσχει από στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της ελληνικής κυριαρχίας και, μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κάλεσε την Τουρκία να επιλύσει όποιες διαφορές έχει με την Ελλάδα μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ένα ψήφισμα με τίτλο: «Ψήφισμα για τις προκλητικές ενέργειες και αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία κατά κράτους μέλους της Ένωσης» αναφέροντας επίσης ότι τα σύνορα της Ελλάδας είναι και σύνορα της ΕΕ. Επιπλέον, ανέφερε ότι τα Ίμια ανήκουν στο συγκρότημα των Δωδεκανήσων σύμφωνα με τις συνθήκες του 1923, του 1932 και του 1947 και ακόμη και στους τουρκικούς χάρτες της δεκαετίας του 1960 οι βραχονησίδες αυτές εμφανίζονται ως ελληνικό έδαφος.
Μετά την κρίση, η Ελλάδα απείλησε να ανοίξει εκ νέου τη συζήτηση για την εφαρμογή μιας συμφωνίας τελωνειακής ένωσης της ΕΕ με την Τουρκία και να θέσει βέτο σε ένα πακέτο βοήθειας της ΕΕ που αποτελεί μέρος της συμφωνίας. Η Ελλάδα ανέφερε ότι η Τουρκία παραβίασε μια δέσμευση βάσει της συμφωνίας να έχει φιλικούς δεσμούς με μέλη της ΕΕ. Πολλοί υπουργοί Εξωτερικών λοιπόν της Ενωσης προέτρεψαν τις δύο χώρες να επιλύσουν τις διαφορές τους φιλικά. Τα μέλη της ΕΕ ανησυχούσαν ότι οι κινήσεις της Ελλάδας κατά της Τουρκίας θα παραβίαζαν τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης και θα παρεμβαίναν στην ανάπτυξη δεσμών και πρόσβασης στην αγορά της Τουρκίας. Οι ΗΠΑ ανησυχούσαν επίσης, καθώς ήταν υπέρμαχοι των τουρκοευρωπαϊκών σχέσεων.
Ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ ανέφερε ότι όσο λιγότερα νέα προβλήματα δημιουργούσε η Ελλάδα για τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας, τόσο πιο πιθανό θα ήταν η Γαλλία να δείξει αλληλεγγύη προς την Ελλάδα. Άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φέρεται να υπονόησαν ότι εάν η Ελλάδα σαμποτάρει την τελωνειακή ένωση, τότε θα σταματούσαν τις συνομιλίες για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης δήλωσε ότι η Ελλάδα θα συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση μόλις η Τουρκία συμφωνήσει με τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου, αλλά η Τουρκία πρέπει να προσφύγει και αυτή στο Διεθνές Δικαστήριο, καθώς αμφισβητεί τα ελληνικά δικαιώματα. Η ελληνική αξιωματική αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση για την αδυναμία της να λάβει περισσότερη υποστήριξη από την Ευρώπη, ενώ η Τουρκία έστειλε αξιωματούχους στην Ευρώπη για να εξηγήσουν τις απόψεις τους και να αντιμετωπίσουν την προσπάθεια της Ελλάδας να εμποδίσει τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα ανακάλεσε τον πρεσβευτή της από την Αθήνα.
Τον Οκτώβριο του 2019, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, κατά την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα, όταν ρωτήθηκε για ένα πιθανό σενάριο των Ιμίων που περιλαμβάνει κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και η Ελλάδα μοιράζονται τις ίδιες αξίες για την κυριαρχία και την κυριαρχία και υποσχέθηκε ότι οι ΗΠΑ θα προστατέψουν […] αυτές τις βασικές ιδέες κυριαρχίας.
Οι γκρίζες ζώνες
Η κρίση έδωσε αφορμή στο Τουρκικό κράτος να θέσει ζήτημα των Γκρίζων ζωνών, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά, συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων. Επρόκειτο για την πρώτη τουρκική διεκδίκηση που αφορούσε καθ΄αυτή την κυριαρχία ελληνικού εδάφους. Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη διάφορες διεθνείς συνθήκες. Οι λεγόμενες γκρίζες ζώνες τα επόμενα χρόνια έγιναν το σχέδιο Γαλάζια πατρίδα, όπου σχεδόν όλο το Βόρειο Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα θα πρέπει να ανήκουν στην Τουρκία.
Για την Τουρκική εξωτερική πολιτική τα Ίμια ακόμα και σήμερα αποτελούν σημαντική αξίωση, αφού κατά την πολιτική της γείτονος χώρας εξαφανίζεται ο ζωτικός της χώρος στο Αιγαίο αν αποδεχτεί ότι είτε η συγκεκριμένη βραχονησίδα είτε και άλλες βραχονησίδες, που βρίσκονται κατά μήκος των συνόρων, ανήκουν στην Ελλάδα. Η Ελλάδα βέβαια έχει κάνει πολλά λάθη, ωστόσο η γραμμή είναι κοινή και έχει ακολουθηθεί από όλους του πρωθυπουργούς και από όλα τα κόμματα. Δε συζητάμε με την Τουρκία για τα νησιά αλλά μόνο για τα χωρικά ύδατα.
Κατά την διάρκεια της κρίσης το γεγονός ότι στους χάρτες, που διανεμήθηκαν από το Τουρκικό κράτος στις ευρωπαϊκές χώρες, οι βραχονησίδες εμφανίζονταν να είναι εντός των 12 ναυτικών μιλίων, προξένησε ζημιά στην Τουρκία και δικαίωση για την Ελλάδα.
Τα άλλα επεισόδια και άλλα σχετικά γεγονότα
Στις 17 Απριλίου του 1996 συνέβη άλλο ένα επεισόδιο. Ενώ οι δύο πλευρές έκαναν τις συνηθισμένες περιπολίες τους, κατά τις 2 το μεσημέρι εμφανίστηκε ένα ταχύπλοο πολιτικό σκάφος με επιβαίνοντες τρία άτομα. Κατά την αναγνώριση διαπιστώθηκε πως ήταν μέλη της οργάνωσης Ελληνοαμερικάνικη Ένωση και ήθελαν να τελέσουν τρισάγιο στην μνήμη των στρατιωτών που χάθηκαν, στην Μεγάλη Ίμια, έχοντας άδεια από το Λιμεναρχείο Καλύμνου.
Παρ’ όλο που τους δόθηκε η εντολή να τελέσουν το τρισάγιο εν πλω, πέρασαν στην πίσω πλευρά των Ιμίων, όπου η ελληνική πλευρά δεν είχε οπτική επαφή και ελέγχεται από τουρκικές ακταιωρούς. Αργότερα φαίνονται να αποβιβάστηκαν στο νησί, αφήνοντας ένα στεφάνι και δύο μικρές σημαίες, μία ελληνική και μία αμερικάνικη και αποχωρούν. Μετά από λίγο δύο τουρκικά αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο πετούν πάνω από την Μεγάλη Ίμια.
Επιτελείς του ελληνικού στρατού κρίνοντας πως σκοπός των Τούρκων είναι να πάρουν τις σημαίες, ενημέρωσαν το ελληνικό Υ.ΕΘ.Α (Υπουργείο Εθνικής Αμύνης). Η εντολή που πήραν είναι να πάρουν τις σημαίες από το νησί, πριν από τους Τούρκους. Στην περιοχή κατέφθασε μία ελληνική κανονιοφόρος, ενώ βατραχάνθρωποι από την Μονάδα Υποβρυχίων Αποστολών Λιμενικού Σώματος κατέβηκαν σε φουσκωτό στο νησί. Στον αέρα πέταγαν τα τουρκικά F-16 εμποδίζοντας την κάθοδο των βατραχανθρώπων μέχρι να φθάσουν στην περιοχή ελληνικά μαχητικά, και να αρχίσουν τις εμπλοκές.
Στις 5 το απόγευμα ανακοινώνεται το πέρας της αποστολής με αίσιο τέλος καθώς οι βατραχάνθρωποι είχαν καταφέρει να κατεβάσουν τις σημαίες και το στεφάνι και να επιστρέψουν με αυτά. Μετά το συμβάν, ομολογούν πως « Νικάς όταν κατεβάζεις τα σύμβολα και φεύγεις;».
Στις 12 Απριλίου του 2005, υπήρξε ένα ακόμα συμβάν στη περιοχή των Ιμίων. Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Τουρκία του τότε Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Πέτρου Μολυβιάτη, τουρκικές ακταιωροί πλησίασαν αρκετά στα νησιά αρνούμενες να αποχωρήσουν, ακόμα και όταν ελληνικά σκάφη κατέφτασαν στην περιοχή.
Τον Ιανουάριο του 2016, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, πέταξε πάνω από το ανατολικό Αιγαίο με στρατιωτικό ελικόπτερο και έριξε ένα στεφάνι στη θάλασσα γύρω από τις βραχονησίδες όπου σκοτώθηκαν οι τρεις αξιωματικοί του Λιμενικού το 1996.
Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε ότι οι νησίδες ήταν τουρκικό έδαφος, ενώ η ελληνική κυβέρνηση απάντησε ότι η κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της στο Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων, είναι αδιαμφισβήτητη και κατοχυρωμένη από το διεθνές δίκαιο. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι η ΕΕ προτρέπει την Τουρκία να αποφύγει κάθε είδους πηγή έντασης, απειλής ή δράσης που στρέφεται εναντίον ενός κράτους μέλους, που βλάπτει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση διαφορών.
Στις 29 Ιανουαρίου του 2017, τούρκικη πυραυλάκατος του Πολεμικού Ναυτικού πλησίασε πολύ κοντά στις μικρονησίδες των Ιμίων, συνοδευόμενη από δύο πλοία ανορθόδοξου πολέμου με επιβιβαζόμενο δυναμικό Τούρκων πεζοναυτών, όπως ανέφεραν τα Τούρκικα Μ.Μ.Ε.. Στην πυραυλάκατο, υπήρχε ο Αρχηγός του Τούρκικου Επιτελείου Στρατού, Χουλουσί Ακάρ.
Η Ελληνική κανονιοφόρος “Κραταιός” επέπλεε εκείνη την στιγμή, με το προσωπικό να αναγνωρίζει την παραβίαση των Ελληνικών συνόρων, προειδοποιώντας για άμεση αποχώρηση. Επιπλέον, την παρουσία του έκανε και το Ελληνικό Λιμενικό, συνοδεύοντας την κανονιοφόρο παρακολουθώντας τις κινήσεις των Τούρκων.
Τα τούρκικα πλεούμενα παρέμειναν 7 λεπτά σύμφωνα με ανακοίνωση του Ελληνικού Γ.Ε.ΕΘ.Α. (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης) και στην συνέχεια αναχώρησαν με πιθανό προορισμό το λιμάνι της Αλικαρνασσού. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος δήλωσε για το συμβάν σε συνέντευξη του στο Πορτογαλικό κανάλι APTP πως: Η σημερινή παραβίαση ήταν πάρα πολύ σοβαρή γιατί δεν παραβιάστηκαν μόνο τα Ελληνικά σύνορα αλλά και τα σύνορα της Ευρώπης. Παραβιάστηκε η Συνθήκη της Λωζάννης.
Στις 12 Φεβρουαρίου του 2018, ελληνικό σκάφος του λιμενικού σώματος με 27 άτομα πλήρωμα που βρισκόταν σε περιπολία στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων, εμβολίστηκε από τουρκική ακταιωρό, η οποία μετά το συμβάν απομακρύνθηκε προς τα τουρκικά παράλια. Το σκάφος υπέστη υλικές ζημιές και μεταφέρθηκε στη Λέρο για επισκευή, ενώ δεν υπήρξε κανένας τραυματισμός στα μέλη του πληρώματος.
Το ελληνικό αρχηγείο Λιμενικού -και συγκεκριμένα το Κέντρο Επιχειρήσεων- ενημέρωσε άμεσα τα υπουργεία Εθνικής ‘Αμυνας και Εξωτερικών για το συμβάν.
Στις 17 Ιανουαρίου είχε σημειωθεί και άλλο συμβάν με τουρκική ακταιωρό, όταν ήρθε σε επαφή με την κανονιοφόρο «Νικηφόρος» του Πολεμικού Ναυτικού, η οποία βρισκόταν σε προγραμματισμένη περιπολία στην ευρύτερη περιοχή των Ιμίων. Ειδικότερα, κατά τη διέλευση του «Νικηφόρου», η τουρκική ακταιωρός προχώρησε σε επικίνδυνο ελιγμό, ο οποίος οδήγησε σε πλευρική επαφή με το πλοίο του πολεμικού ναυτικού.
Η Αλήθεια για τα Ίμια και τα Δωδεκάνησα
Τα Ίμια αποτελούν μία συστάδα νησίδων της Δωδεκανήσου. Μέχρι τα τέλη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ανήκαν στην Ιταλία, οπότε δεν υπήρχε σχετικός διακανονισμός των συνόρων τους από την συνθήκη της Λωζάνης, όπως υπήρχε για παράδειγμα στα νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Στην Ελλάδα εκχωρήθηκαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (10-12-1947) όπου η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τις νήσους της Δωδεκανήσου απαριθμούμενες: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελόριζο ως και τις παρακείμενες νησίδες.
Σε προγενέστερη διμερή σύμβαση (1932), ανάμεσα στην Ιταλία και την Τουρκία τα Ίμια συμπεριλαμβάνονταν σε χάρτη με τα ιταλικά εδάφη. Αργότερα, καθώς όλες οι ιταλικές κτήσεις επί της Δωδεκανήσου πέρασαν στην ελληνική κυριότητα, ομοίως και τα Ίμια ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος με τις συμφωνίες των συνόρων που είχαν υπογραφτεί μέχρι εκείνη την στιγμή και το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχθεί. Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί τόσο το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά όσο και προγενέστερα της Ιταλίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 189 του Κ.Δ.Ν.Δ. εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων δικαίωμα για παροχή επιθαλάσσιας αρωγής δίδεται μόνο στα υπό ελληνική σημαία ρυμουλκά ή ναυαγοσωστικά και όχι προφανώς στα Τούρκικα. Αυτό έκανε η τότε ελληνική κυβέρνηση, βοήθησε δηλαδή το τουρκικό σκάφος να φύγει προς την πλευρά της Τουρκίας. Ωστόσο στους Τούρκους δεν άρεσε αυτό και έγιναν τα επεισόδια.
Από αυτή την κρίση προφανώς δεν βγήκε κερδισμένη ούτε η Τουρκία, που ισχυριζόταν ότι τα Ίμια της ανήκουν, ούτε η Ελλάδα η οποία αναγκάστηκε να αποσύρει τους στρατιώτες της. Ουσιαστικός παράγοντας και κερδισμένη πλευρά υπήρξαν μόνο οι ΗΠΑ. Αυτό ειπώθηκε και από τον τότε πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, σε μια ίσως πολύ ταπεινωτική στιγμή για την χώρα μας. Είπε επι λέξει: «θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών», και όποιος δεν το θυμάται να του το δώσουμε και σε βίντεο.
Δεν ξεχνάμε λοιπόν τίποτα, ούτε τη στάση του πρωθυπουργού, ούτε τη στάση των ιθυνόντων του τότε ΓΕΕΘΑ. Η Ιστορία δε γράφεται με αν, έχουν διατυπωθεί και σε αυτή την περίπτωση, αλλά με το τι μας δίδαξε. Για εμένα αυτή η ιστορία με δίδαξε πως ναι μεν ανήκουμε εις την δύση αλλά όταν τα συμφέροντα της δύσης είναι διαφορετικά από τα δικά μας, τότε αυτό πάει περίπατο. Αυτό έγινε στην μικρασιάτικη καταστροφή το 1922, αυτό έγινε στην Κύπρο το 1974, αυτό έγινε και στα Ιμια το 1996, αυτό έγινε και σε όλες τις κρίσεις μεταξύ Ελλάδος και όλων των γειτόνων της.
Η χώρα μας έχει διεκδικητικούς γείτονες, όλοι ζητάνε από την Ελλάδα, η Ελλάδα όμως σε μια περίπτωση παρόμοιας κρίσης θα είναι μόνη της, αυτό να έχουμε όλοι υπόψιν. Τωρα κατά πόσο θα φερθούμε υπέρ των δικαιωμάτων μας, άπτεται στους διαχειριστές της εξουσίας. Ελπίζουμε να ανταποκριθούν όπως πρέπει και ας γίνουν και λάθη, αναπόφευκτα.
«Όποιος δεν μαθαίνει από την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει…» και αυτό προσπαθώ να αναλύσω, την ιστορία. Για να μην την ξαναζήσουμε…..τουλάχιστον όχι στην εκδοχή του 1996.
