Στις 4 Απριλίου του 1949 είχε υπογραφεί το σύμφωο που είναι ενεργό μέχρι σήμερα και είναι γνωστό ως ΝΑΤΟ, (North Atlantic Treaty Organization) η στα Ελληνικά ο Οργανισμός Βορειοαταλαντικού Συμφώνου. Η ΕΣΣΔ βλέποντας αυτή την κίνηση των Δυτικών, έφτιαξε το δικό της στρατιωτικό σύμφωνο.
Στο ΝΑΤΟ το 1949 που ξεκίνησε, συμμετείχαν 12 χώρες, σήμερα το ΝΑΤΟ μετά και την ένταξη της Φινλανδίας έχει 31 χώρες. Οι Σοβιετικοί βλέποντας τις προθέσεις της Δύσης υπέγραψε και αυτή το δικό της σύμφωνο, όπου συμμετείχαν όλες σχεδόν οι χώρες του ανατολικού μπλοκ, στο σύνολο τους δηλαδή ήταν 8 χώρες (ΕΣΣΔ, Αλβανία, Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Ανατολική Γερμανία και Βουλγαρία). Το σύμφωνο έχασε το 1968 την Αλβανία και έτσι έμεινε με 7 χώρες μέχρι την δύση του το 1991.
Θα πρέπει να θυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι εκείνη την εποχή η ΕΣΣΔ είχε στο εσωτερικό της μια σειρά κρατών που προέκυψαν μετά την διάλυσή της, όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία κ.α, άρα μιλάμε για πολύ μεγαλύτερο οργανισμό από την σημερινή Ρωσία.
Το σύμφωνο της Βαρσοβίας προέβλεπε ενιαία στρατιωτική διοίκηση, καθώς και την παραμονή σοβιετικών στρατιωτικών μονάδων στα εδάφη των άλλων κρατών-μελών. Το σύνολο της στρατιωτικής δύναμης του Συμφώνου της Βαρσοβίας υπολογιζόταν σε 6.000.000 άνδρες περίπου. Την κύρια αφορμή για τη σύναψη του Συμφώνου της Βαρσοβίας αποτέλεσε η Συμφωνία του Παρισιού (23 Οκτωβρίου 1954), με την οποία οι δυτικές δυνάμεις αποφάσισαν να εντάξουν τη Δυτική Γερμανία στο ΝΑΤΟ (9 Μαΐου 1955). Η Δυτική Γερμανία δεν ήταν από ήταν αρχή μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά από την στιγμή που μπήκε η ΕΣΣΔ αποφάσισε να στηρίξει την Ανατολική Γερμανία. Ήταν η εποχή του ψυχρού πολέμου, όπου από την μια πλευρά υπήρχαν οι χώρες που στη συμφωνία της Γιάλτας είχαν ενταχθεί στο δυτικό στρατόπεδο και από την άλλη πλευρά οι χώρες που είχαν ενταχθεί στο ανατολικό στρατόπεδο. Την εποχή που δημιουργήθηκε το σύμφωνο τη Βαρσοβίας, στην κεφαλή του Σοβιετικού κράτους ήταν ο Νικίτα Χρουτσόφ.
Το Σύμφωνο χρησίμευσε για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος της Σοβιετικής Ένωσης στη διεθνή διπλωματία. Αυτό μπορεί να συναχθεί σαφώς από το τελευταίο άρθρο του Συμφώνου, που ορίζει ότι το Σύμφωνο της Βαρσοβίας θα πάψει να υπάρχει όταν τεθεί σε εφαρμογή ένα γενικό, συλλογικό σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Οι προβλέψεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας για τη στάθμευση στρατευμάτων της Σοβιετικής Ένωσης στα εδάφη των συμμάχων της προκάλεσαν την εχθρότητα των Πολωνών και των Ούγγρων κατά τη διάρκεια των αντικομμουνιστικών εξεγέρσεων του 1956. Η Σοβιετική Ένωση επικαλέστηκε τη συνθήκη όταν αποφάσισε την επέμβαση των δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας (εκτός Αλβανίας και Ρουμανίας) στην Τσεχοσλοβακία τον Αύγουστο του 1968 για την καταστολή της «Άνοιξης της Πράγας».
Μετά τη σύγκρουση της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, η Αλβανία, που είχε περιέλθει υπό την κινεζική επιρροή, αποσύρθηκε από το Σύμφωνο στις 13 Σεπτεμβρίου 1968 και η Ανατολική Γερμανία στις 24 Σεπτεμβρίου 1990, λίγο πριν από τη γερμανική ενοποίηση.
Οι δημοκρατικές επαναστάσεις του 1989 στην Ανατολική Ευρώπη κατέστησαν… ετοιμοθάνατο το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, το οποίο ολοκλήρωσε την πορείο την 1η Ιουλίου του 1991, στη σύνοδο κορυφής της Πράγας. Τα σοβιετικά στρατεύματα αποσύρθηκαν σταδιακά από τα πρώην δορυφορικά κράτη, τα οποία εντάχθηκαν στη συνέχεια στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία, ως διάδοχο κράτος της Σοβιετικής Ένωσης, είναι το μόνο μέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας που παραμένει εκτός ΝΑΤΟ.
Οι μεγάλες αλήθειες
Παρόλο που η ίδρυση του ΝΑΤΟ θεωρήθηκε ως επιθετική ενέργεια εναντίον των Κομμουνιστικων κρατών η ΕΣΣΔ δεν αντέδρασε μέχρι η Δύση να εντάξει την Δυτική Γερμανία στο βορειοατλαντικό σύμφωνο. Επίσης όπως προείπαμε προβλεπόταν διάλυση του συμφώνου εαν η ανατολή τα έβρισκε με την δύση, κάτι που έγινε με δραματικό τρόπο με την διάλυση της Σοβιετικής ένωσης. Οι Ρώσοι δεν ήθελαν στρατιωτικές συμφωνίες από την αρχή, γιατί ήξεραν πως στο εσωτερικό των χωρών που κατείχαν με τη συμφωνία της Γιάλτας θα υπήρξαν αντιδράσεις, και έτσι συνέβη τόσο με τα γεγονότα στην Ουγγαρία όσο και με τα γεγονότα στην Τσεχοσλοβακία. Ωστόσο οι Ρώσοι ήθελαν να στηρίξουν την ανατολική Γερμανία και για αυτό έκαναν την στρατιωτική συμφωνία προκειμένου να έχουν στρατεύματα κοντά στη χώρα αυτή στην περίπτωση που οι δυτικοί παρέμβαιναν.
Η Γιουγκοσλαβά του Τίτο ήταν η μοναδική χώρα που παρόλο που είχε Κομμουνιστικό καθεστώς δεν συμμετείχε στο συγκεκριμένο σύμφωνο. Το 1991 που διαλύθηκε το σύμφωνο τα σύνορα του ΝΑΤΟ τελειώναν στην ενωμένη Γερμανία. Η Ρωσία θέλοντας να εξασφαλίσει ότι δεν θα υποστεί επιθετική ενέργεια από την Δύση ζήτησε όλες οι χώρες που προέκυψαν από το παλαιό ανατολικό μπλοκ να μην έχουν την δυνατότητα να μπουν σε στρατιωτική συμφωνία. Αυτό δεν συνέβη ποτέ, σχεδόν όλες μπήκαν στο ΝΑΤΟ. Οι μόνες που έμειναν εκτός είναι κάποιες χώρες που σήμερα είναι κοντά με τη Ρωσία. Απέξω είναι και η Ουκρανία, ο πόλεμος ωστόσο στη χώρα αυτή έχει σημασία για την Ρωσία, εαν προσέξατε η Ουκρανία δεν ήταν συνιδρυτικό μέλος της Βαρσοβίας, γιατί; Η απάντηση είναι απλή, η Ουκρανία δεν ήταν κρατική οντότητα ξεχωριστή, ήταν μέρος της ΕΣΣΔ, που ήταν συνιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ αλλά ο εκάστοτε υπουργός εξωτερικών της ΕΣΣΔ ήταν και υπουργός εξωτερικών της Ουκρανίας, δεν είχε η Ουκρανία δικό της υπουργό εξωτερικών. Είχε όμως όλα τα άλλα και για αυτό θεωρούνταν κράτος, και έτσι με την Ουκρανία η ΕΣΣΔ αποκτούσε άλλη μια ψήφο στον ΟΗΕ.
Τα σύνορα της Ουκρανίας τα 72 χρόνια που ήταν στην ΕΣΣΔ μεταβλήθηκαν πολλές φορές. Η χώρα αυτή πήρε καθαρά Ρωσικά εδάφη (Ντονμπάς, Κριμαία) και καθαρά Πολωνικά εδάφη, ενώ στο εσωτερικό της βρέθηκαν και χωριά που μιλάνε την Ουγγρόφωνα χωριά. Αρχικά η πρωτεύουσα της Ουκρανίας ήταν το Χάρκοβο, το 1934 πρωτεύουσα της χώρας έγινε το Κίεβο. Το 1939 απέκτησε τα Πολωνικά εδάφη, το 1954 την Κριμαία. Το 1991 που διαλύθηκε η ΕΣΣΔ, η Ουκρανία βρέθηκε να είναι η πιο μεγάλη χώρα της Ευρώπης μετά την Ρωσία, σήμερα μετά το τέλος του πολέμου θα γνωρίζουμε τι θα ανήκει σε αυτή.
