Οι εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 ήταν οι πρώτες μετά τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών, που διεξήχθησαν από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κ. Καραμανλή και ανέδειξαν νικήτρια τη Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον ίδιο, με ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και με μοναδικό στην ελληνική πολιτική ιστορία αριθμό ψήφων. Οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής του Ν.Δ. 65/1974 που είχε εκδώσει η κυβέρνηση πριν τις εκλογές.
Η διενέργεια, στις 17 Νοεμβρίου των πρώτων ελεύθερων εκλογών μετά από μία δεκαετία, αποτέλεσε καμπή στην πορεία προς την πλήρη ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής, καθώς ανέδειξε μια ισχυρή κυβέρνηση που διέθετε αδιαμφισβήτητη λαϊκή εντολή, ενώ επέτρεψε και την καταγραφή της λαϊκής απήχησης όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Επιπλέον ανέδειξε την Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή, επιφορτισμένη με την εκπόνηση νέου Συντάγματος. Στην προεκλογική αυτή εκστρατεία έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα χρήση του τηλεοπτικού δικτύου από τα κόμματα.
| ΚΟΜΜΑ | ΨΗΦΟΙ | ΠΟΣΟΣΤΟ | ΕΔΡΕΣ |
| ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ | 2.669.133 | 54,37% | 220 |
| ΕΝΩΣΙΣ ΚΕΝΤΡΟΥ-ΝΕΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ | 1.002.559 | 20,42% | 60 |
| ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ | 666.413 | 13,58% | 12 |
| ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ | 464.787 | 9,47% | 8 |
| ΕΘΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ | 52.768 | 1,07% | |
| ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ | 8.509 | 0,17% | |
| ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ | 1.539 | 0,03% | |
| ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ | 975 | 0,02% | |
| ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ | |||
| ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ | 42.291 | 0,86% | |
| ΕΓΚΥΡΑ | 4.908.974 | 100,00% | |
| ΑΚΥΡΑ | 54.584 | 1,10% | |
| ΛΕΥΚΑ | |||
| ΣΥΝΟΛΟ | 4.963.558 | 79,53% | 300 |
| ΑΠΟΧΗ | 1.277.508 | 20,47% | |
| ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ | 6.241.066 | 100,00% |
- Ένωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις
Η Ένωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις (Ε.Κ. – Ν.Δ.) ήταν η ιστορική συνέχεια της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου κατά την μεταπολίτευση.Μέσα στο ιδιαίτερο κλίμα που επικρατούσε κατά την μεταπολίτευση, η Ένωσις Κέντρου υπό την αρχηγία του Γεωργίου Μαύρου συνεργάζεται με το Κίνημα των Νέων Πολιτικών Δυνάμεων (Ν.Π.Δ.) και σχηματίζουν τον συνδυασμό Ένωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις (Ε.Κ. – Ν.Δ.) στις 7 Οκτωβρίου 1974,όπου αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση στις εκλογές του 1974
- Ενωμένη Αριστερά
Η Ε.Α ήταν ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που δημιουργήθηκε με σκοπό να συμμετάσχει στις πρώτες μετά τη μεταπολίτευση εκλογές του 1974.Τα κύρια κόμματα που την αποτελούσαν ήταν τα πολύ πρόσφατα νομιμοποιηθέντα ΚΚΕ με γραμματέα τον Χαρίλαο Φλωράκη, ΚΚΕ Εσωτερικού με γραμματέα τον Μπάμπη Δρακόπουλο και ΕΔΑ με πρόεδρο τον Ηλία Ηλιού. Ο τελευταίος ήταν και ο πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της Ενωμένης Αριστεράς.
Αυτό το ενιαίο ψηφοδέλτιο απέσπασε 464.787 ψήφους (ποσοστό 9,47%) και εξασφάλισε 8 έδρες στη βουλή, εκ των οποίων οι 5 ανήκαν στο ΚΚΕ, 2 στο ΚΚΕ Εσωτερικού και 1 στην ΕΔΑ. Με τη λήξη της κοινοβουλευτικής της θητείας, η Ενωμένη Αριστερά διασπάστηκε.
- Εθνική Δημοκρατική Ένωσις
Η Εθνική Δημοκρατική Ένωση με Πρόεδρο τον Πέτρο Γαρουφαλλιά, (τ. Υπ. Εθνικής Αμύνης της Ενώσεως Κέντρου) ιδρύθηκε σε μία πολύ δύσκολη εποχή για την Εθνικιστική Δεξιά. Ήταν αμέσως μετά την κατάρρευση της χούντας, όπου σύσσωμο το Ελληνικό Εθνικιστικό κίνημα κατηγορήθηκε για συνεργασία με το καθεστώς της 21ης Απριλίου. Άγνωστο πως, ο Γαρουφαλλιάς πείστηκε να τεθεί επικεφαλής.
Με λίγη έως ελάχιστη οργάνωση, η ΕΔΕ έλαβε μέρος στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου όπου και συντρίφτηκε λαμβάνοντας ποσοστό 1,08% αλλά έβαλε την βάση για την δημιουργία των επόμενων Εθνικιστικών κομμάτων. Οι συγκεντρώσεις της ΕΔΕ το 1974, έμειναν στην ιστορία. λόγω των χιλιάδων πολιτών που συνέρρεαν σ’ αυτές, για διαφορετικούς όμως λόγους. Στην κεντρική ομιλία του Γαρουφαλλιά στην Αθήνα, στην οδό Πανεπιστημίου, ήταν ζήτημα αυτοί που πήγαν να τον ακούσουν να ξεπερνούσαν τα χίλια άτομα. Η αντισυγκέντρωση όμως που έγινε ξεπερνούσε τις πενήντα χιλιάδες.
- Δημοκρατική Ένωση Κέντρου
Το κόμμα αυτό προήλθε από τη διάσπαση της παλιάς Ένωσης Κέντρου και ουσιαστικά δημιουργήθηκε κατά την μεταπολίτευση της 24ης Ιουλίου 1974 από τον Ιωάννη Ζίγδη που βρισκόταν στις Η.Π.Α, αφού μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα (3 Αυγούστου 1974) αντιτάχθηκε στην πολιτική της Κυβέρνησης εθνικής ενότητας στα θέματα της αποχουντοποίησης, του Κυπριακού, της αντιμετώπισης της απειλής της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, ως και της στρατηγικής του Ν.Α.Τ.Ο. στη Μεσόγειο και υποστήριξε την ανάγκη της διατήρησης της ενότητας της Ένωσης Κέντρου και επέκρινε τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, πιστεύοντας ότι η ίδρυση νέου κόμματος ήταν ενέργεια, που αποδυνάμωνε σοβαρά την αποκαλούμενη δημοκρατική παράταξη.
Ο Ιωάννης Ζίγδης επέκρινε δριμύτατα την επαναφορά, από την κυβέρνηση Καραμανλή, του εκλογικού νόμου της «ενισχυμένης αναλογικής» και την πρόωρη διενέργεια των εκλογών. Για τον λόγο αυτό, ήρθε σε αντίθεση με τον Γ. Μαύρο, που ήταν Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών και ο οποίος εκλέχτηκε ως αρχηγός της Ένωσης Κέντρου στις 20 Σεπτεμβρίου 1974. Μετά την εκλογή του, ο Γ. Μαύρος και η ομάδα των «Νέων Δυνάμεων» ίδρυσαν το νέο κόμμα της Ένωσης Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (Ε.Κ.-Ν.Δ.), από το οποίο εκπαραθύρωσαν τον Ζίγδη, που υποχρεώθηκε να κατέβει ανεξάρτητος στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 στη Δωδεκάνησο, όπου απέτυχε να εκλεγεί.
- Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδος
Το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ) είναι μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1970 από Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, διωκόμενους από τη Χούντα, στο Δυτικό Βερολίνο. Οι ιδεολογικές της αναφορές βρίσκονται στο Μαοϊσμό. Η θέση της, αναφορικά με την κρίση στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα, μετά την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, ήταν αυτή της υποστήριξης της νόμιμης ηγεσίας του, δηλαδή του Νίκου Ζαχαριάδη.
Στην Προγραμματική Διακήρυξη του, που ψηφίστηκε στο ιδρυτικό συνέδριο την άνοιξη του 1970, το ΕΚΚΕ υποστήριζε ότι ο χαρακτήρας της Επανάστασης στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστικός, σε αντίθεση με την ΟΜΛΕ, την άλλη μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση στην Ελλάδα, που υποστήριζε τον αντιιμπεριαλιστικό λαϊκοδημοκρατικό της χαρακτήρα.
Το ΕΚΚΕ, μέσω της φοιτητικής του παράταξης ΑΑΣΠΕ (Αντιφασιστική Αντιϊμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας), πρωτοστάτησε στον Αντιδικτατορικό Αγώνα, όπως αυτό φαίνεται και από το μεγάλο αριθμό μελών της στην επιτροπή κατάληψης του Πολυτεχνείου το 1973. Πολλά μέλη του συνελήφθησαν και βασανίστηκαν επί Δικτατορίας, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση εκείνη του Χρήστου Μπίστη.
Σε αντίθεση με άλλες οργανώσεις της Αριστεράς, το ΕΚΚΕ κατά τη Μεταπολίτευση δεν υπέβαλε τη δήλωση περί αποκήρυξης της βίαιης επανάστασης. Σε μια περίοδο που το ΚΚΕ μόλις ίδρυε τις πρώτες του Οργανώσεις Βάσης, μετά τη διάλυσή τους, το 1958, το ΕΚΚΕ ισοψηφούσε με το ΚΚΕ σε μέλη. Ήταν μάλιστα η μεγαλύτερη εξωκοινοβουλευτική οργάνωση της Αριστεράς, με 6.000 μέλη κατά τη Μεταπολίτευση.
Στις εκλογές του 1974, σε αντίθεση με τις άλλες οργανώσεις της Αριστεράς, το ΕΚΚΕ έλαβε μέρος, αποσπώντας όμως μόνο 11.000 ψήφους, ποσοστό 0,2%.
