Γράφει ο Γιώργος Κιούσσης για την Ελευθεροτυπία
Συνέντευξη με τη Σοφία Σταμπολίτη
Τι κοινό έχουν: η φράση «ω γένος εμόν, εν ω μέσον εγώ», η ημερομηνία 21-02-2012, η λέξη «σοφός», ο «Σάλλας», το σχόλιο ενός Λονδρέζου «a man, a plan, a canal… panama», ο αριθμός 515 των λέξεων του κειμένου αυτού, ένα σόλο στο μπάσο από το τραγούδι «You can call me Al» του Paul Simon;
Ολα έχουν καρκινική μορφή, διαβάζονται και από αριστερά και από δεξιά, στο τραγούδι ηχογραφήθηκε το πρώτο μισό τμήμα και το υπόλοιπο μισό παίχτηκε ανάποδα και επικολλήθηκε στο τέλος του πρώτου μισού δίνοντας την εντύπωση ενιαίου κομματιού. Με άλλα λόγια, και έτσι κι αλλιώς διαβάζονται χωρίς να συμβιβάζονται, θυμίζοντας τον κάβουρα, καρκίνος στα αρχαία ελληνικά, με τον ποιητή Σωτάδη από τη Μαρώνεια τον 3ο αιώνα π.Χ. να εφευρίσκει τις ανάποδες φράσεις. Μας μιλά η Σοφία Σταμπολίτη, για το βιβλίο της «707 καρκινικές φράσεις… ένα παιχνίδι λέξεων», εκδόσεις CaptainBook. Γράφει ποιήματα από έξι χρόνων. Παρακολούθησε σεμινάρια στιχουργικής στο Μικρό Πολυτεχνείο για τρία χρόνια. Σε όλες τις δουλειές που έχει κάνει προσπαθεί να συμφωνήσει αριθμούς.
– Ενα παιχνίδι λέξεων;
«Πριν από περίπου δεκαοχτώ χρόνια, είχα πάει σε μία έκθεση βιβλίου. Σε ένα περίπτερο πωλούνταν κάποιες καρκινικές φράσεις του Γιάννη Θεοχαρίδη. Οταν τις διάβασα, ένιωσα αυτή την αναστάτωση που νιώθω όταν ξέρω ότι θα γράψω».
– Εμμονή που έγινε βιβλίο;
«Εκείνο το βράδυ έγραψα την πρώτη καρκινική φράση και σιγά σιγά αυτή η γραφή έγινε εμμονή. Διάβαζα όλα τα κείμενα αντίστροφα. Δεν άντεξα να χάσω τη χαρά της ανάγνωσης για τη χάρη της διπλής ανάγνωσης. Για πολλά χρόνια σταμάτησα να γράφω καρκινικές φράσεις.
Κάποια μέρα τις έβγαλα από το συρτάρι, έγραψα κι άλλες και αποφάσισα να είναι αυτό το πρώτο μου βιβλίο».
– Τα χειρόγραφα;
«Οι εκδότες δεν έδειξαν τον ίδιο ενθουσιασμό. Δεν ήξεραν πού να το εντάξουν. Στο κείμενο “Βόλτα στους εκδοτικούς οίκους” περιγράφω την περιπέτεια της έκδοσής του. Το βιβλίο εκδόθηκε από τον CaptainBook με την καρκινική διεύθυνση Σόλωνος 99».
– Σελήνη λάγνα;
«Η πρώτη καρκινική φράση που έγραψα, αντίστροφα διαβάζεται “Αν γαλήνη λες”. Εχω γράψει πάνω από 1.700 φράσεις. Οταν ακούω ή διαβάζω μία λέξη, καταλαβαίνω εάν μπορεί να μπει σε καρκινική φράση. Στα νέα ελληνικά, οι λέξεις έχουν συγκεκριμένα καταληκτικά γράμματα: τα φωνήεντα, το -ν, το -ς. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να είναι καρκινικές οι λέξεις που αρχίζουν από β, γ, δ, ζ, κ.λπ., όπως δεν μπορούν να μπουν σε καρκινικές φράσεις πολλές λέξεις που περιέχουν διπλά σύμφωνα. Για παράδειγμα, η λέξη “δέντρο” δεν διαβάζεται αντίστροφα».
– Παλίνδρομες;
«Στα ελληνικά έχει επικρατήσει ο όρος “καρκινικές”, ενώ στις άλλες γλώσσες ο ελληνικός όρος “palindromes”. Στο βιβλίο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, καρκινικές φράσεις από τα λατινικά, τα αγγλικά και τα γαλλικά. Στα ουγγρικά, καρκινική είναι η λέξη Ελληνας: “GOROG”».
– Αριθμοί και μουσική;
«Σαφώς. Στην εισαγωγή του Νικόλαου Μάντζαρη, ο αναγνώστης μπορεί να βρει ενδιαφέροντα στοιχεία για τους καρκινικούς αριθμούς, τις καρκινικές ημερομηνίες και την καρκινική μουσική. Την έννοια “καρκινικός” τη συναντάμε και στην καθημερινότητα. Η μέρα γίνεται νύχτα και πάλι μέρα. Καρκινική είναι η διαδρομή από το σπίτι στο σχολείο και πίσω στο σπίτι. Το παιχνίδι της κούνιας στην παιδική χαρά είναι κι αυτό καρκινικό».
